West-Friese Rijksdaalder 1587 - edelman met klapmuts

[Jan W]

Gevonden! In het boekje De Nederlandse Munten van H. Enno van Gelder (6de druk 1976) staat op bladzijde 88/89 te lezen:

- Na een stilstand van drie jaar werden volgens Statenbesluit van 20 mei 1583 weer provinciale munten geslagen, waarbij onder uitdrukkelijke verwijzing naar de belangen van de overzeese handel, speciaal op de Oostzee, van overtarifiëring werd afgezien. Om het vertrouwen in de nieuwe munten te vestigen, werden in het Duitse rijk gebruikelijke soorten gekozen: de gouden dukaat en de zilveren rijksdaalder -
- Op de zilveren rijksdaalders een geharnast borstbeeld dat ontleend werd aan de even bekende daalders van de keurvorsten van Saksen - (de prinsendaalder)
-Friesland begon nog in dat zelfde jaar de vervaardiging van rijksdaalders, waarop eveneens een borstbeeld voorkomt, dat geen staatsrechtelijke betekenis heeft maar zijn oorsprong eveneens in een Saksisch voorbeeld vindt -

Op bladzijde 93/94 staat vervolgens de geschiedenis van de West-Friese munt die in 1586 begon:

- Te Hoorn werden dezelfde soorten geslagen als elders, maar natuurlijk niet met de voor de provinciën voorgeschreven beeldenaars: op de gouden dukaat verscheen de staande koning van de alom bekende Hongaarse dukaten, de rijksdaalder kreeg een aan die van het naburige Friesland ontleend type -

Bovenstaande betekent volgens mij inderdaad niet dat deze munten speciaal voor de Oostzee handel zijn geslagen maar dat ze wel voldeden aan de eisen die in de (inter)nationale handel werden gesteld. Als ze massaal zouden zijn uitgevoerd zouden ze ook meer moeten opduiken zoals Cor al schreef. Maar ik had ergens de link gelezen met de Oostzeehandel, dat was dus in dit zeer informatieve boekje.

Eigenlijk is deze West-Friese rijksdaalder een soort hybride: in Holland werd de prinsendaalder geslagen met borstbeeld en op de achterzijde een gehelmd wapen. In Friesland maakten ze rijksdaalders met de edelman met klapmuts en op de achterzijde de rijksadelaar zoals deze ook op Duitse talers stond (en bijvoorbeeld hun navolgers uit Nijmegen en de Drie Steden). In West-Friesland combineerden ze de voorzijde van Friesland met de achterzijde van Holland.

[C.vanderLey]

- Na een stilstand van drie jaar werden volgens Statenbesluit van 20 mei 1583 weer provinciale munten geslagen

In deze periode kwam een omslag in het muntstelsel en naderde het einde voor de Bourgondische kruisrijksdaalders, er werd druk geëxperimenteerd met nieuwe beeldenaars en in hoofdzaak heeft het muntwezen binnen het Duitse rijk als voorbeeld gediend.
Gelderland, Utrecht, Holland, en Zeeland kozen er in die periode voor om naast hun ingevoerde Leicesterrijksdaalders ook Gehelmde rijksdaalders te slaan ( prinsendaalders ).
Friesland sloeg de Arendrijksdaalders na Saksisch voorbeeld en daarnaast ook de Leicesterrijksdaalders, Overijssel sloeg pas in 1595 de eerste Leicsterrijksdaalders en sinds dien vinden we ook het wapenschild van Overijssel terug op de Leicesterrijksdaalders van de overige Provinciën ( i.p.v. 6 werden het er toen 7 ), Groningen sloeg daalders na Saksisch voorbeeld en nog enkele jaren Bourgondische kruisrijksdaalders net als enkele overige provincies ( Gelderland, Overijssel en Zeeland ).
West-Friesland heeft geen Leicesterrijksdaalders geslagen, dit kwam omdat in het muntplakkaat van Leicester beschreven stond dat er maar één munt actief mocht zijn in Holland en West-Friesland samen.
Deze stukken werden dus al in Holland geslagen.
Toch is de munt er in West-Friesland gekomen wat voornamelijk lag aan de grote kracht en invloed van een belangrijke handelsstad als onder meer Hoorn.
West -Friesland sloeg dus naast zijn gehelmde rijksdaalders de westfriese rijksdaalders na Saksisch voorbeeld i.p.v. de Leicesterrijksdaalders.
Verder werden er er door enkele provincies nog rijderdaalders en wapenrijksdaalders geslagen in deze periode.
Een hele opsomming van diverse soorten rijksdaalders die er voor moesten zorgen dat het vertrouwen in de nieuwe munten zowel binnen Nederland als daar buiten gevestigd werd.
Het laat zien dat door alle provincies op voorzichtige wijze is begonnen met de aanmunting van deze diverse types, alle bovengenoemde munten mogen als zeldzaam tot uiterst zeldzaam gezien worden, grote hoeveelheden/aantallen zijn er dan ook absoluut niet geslagen.
Qua gehalte, gewicht en kwaliteit waren dit zeer goede stukken te noemen wat het vertrouwen in de nieuwe munt zeker ten goede kwam.
Na 1600 kwam er veel meer éénheid en structuur in het muntstelsel en werden door bijna alle provincies dezelfde types gehanteerd ( rijders, dukaten, rijksdaalders, leeuwendaalders en de gulden stukken ).

Groeten, Cor.

[Jan W]

Mooie aanvulling Cor. Wat mij blijft intrigeren zijn de blijkbaar lage slagaantallen van veel van deze munten. In Friesland sloegen ze bijvoorbeeld tussen 1580 en 1603 naast en/of door elkaar Arendrijksdaalders, Leicesterrealen, Leicesterrijksdaalders en rijderdaalders. Je zou verwachten dat daar wel wat van zouden zijn overgebleven maar het tegendeel is waar. Deze munten zijn allemaal stuk voor stuk zeldzaam tot uiterst zeldzaam. Waarom zoveel moeite doen voor het aanmaken van al die verschillende stempels (20 stuks volgens de CNM) en er vervolgens zo weinig mee slaan?

Zijn de munten wellicht "gebruikt" als grondstof voor de veel lucratievere leeuwendaalders die vanaf 1589 werden aangemaakt? Want die uit Friesland kom je juist wel weer zeer regelmatig tegen (waarbij het opvalt dat de kwaliteit van de slag vaak weer heel veel minder is dan die van de grote zilveren rijksdaalders).

[C.vanderLey]

Mooie aanvulling Cor. Wat mij blijft intrigeren zijn de blijkbaar lage slagaantallen van veel van deze munten. In Friesland sloegen ze bijvoorbeeld tussen 1580 en 1603 naast en/of door elkaar Arendrijksdaalders, Leicesterrealen, Leicesterrijksdaalders en rijderdaalders. Je zou verwachten dat daar wel wat van zouden zijn overgebleven maar het tegendeel is waar. Deze munten zijn allemaal stuk voor stuk zeldzaam tot uiterst zeldzaam. Waarom zoveel moeite doen voor het aanmaken van al die verschillende stempels (20 stuks volgens de CNM) en er vervolgens zo weinig mee slaan?

Zijn de munten wellicht "gebruikt" als grondstof voor de veel lucratievere leeuwendaalders die vanaf 1589 werden aangemaakt? Want die uit Friesland kom je juist wel weer zeer regelmatig tegen (waarbij het opvalt dat de kwaliteit van de slag vaak weer heel veel minder is dan die van de grote zilveren rijksdaalders).

Wat dat betreft blijft het speculeren Jan.
Zoals ik in mijn vorige bericht al aangaf betroffen het allemaal stukken van goede kwaliteit, gehalte en gewicht, daarnaast werden ze met een veel grotere zorg geslagen dan de stukken die na 1600 zijn geslagen ( rijksdaalders, leeuwendaalders, rijders, etc ).
Prachtige stukken die tot de verbeelding spreken, allemaal om het vertrouwen in de nieuwe munt te versterken en toen dit éénmaal gebeurd was ging men na 1600 als het ware pas echt los.
Veel soorten werden op grote schaal geslagen en de productie van munten vierde zijn hoogtij, het was ...... De Gouden Eeuw.

Groeten, Cor.

[C.vanderLey]

Hij mag dan wat zwak zijn en heeft al even gecirculeerd, maar dit zou volgens mij ( en Künker ) toch de overslag 1588/87 moeten zijn:

https://www.kuenker.de/de/elive-auction/stueck/98600

Groeten, Cor.

[Jan W]

Een beetje misvormde laatste acht maar ik denk ook dat dit inderdaad die overslag is. De inzet van 100 euro zal vast wel overschreden worden..

Rijksdaalder West-Friesland 1588 over 87 Künker.jpg

[Richardddd]

Is idd een jaartalwijziging, tweede 8 toont meerdere sporen dat deze over een 7 staat. Dit zie je vaker bij vergelijkbare jaartalwijzigingen op duiten e.d.

Richard

[C.vanderLey]

Leek mij ook nog wel even mooi om de variant met punten tussen het jaartal te laten zien, deze komt overigens niet uit mijn verzameling.

wfrijksdaalder1588metpunten..jpg

Groeten, Cor.

[Nieuwemunt]

Leek mij ook nog wel even mooi om de variant met punten tussen het jaartal te laten zien, deze komt overigens niet uit mijn verzameling.

wfrijksdaalder1588metpunten..jpg

Groeten, Cor.

Mooi exemplaar hoor !

[Jan W]

Dit is zo'n Saksische taler die als voorbeeld diende. Deze is geslagen zonder jaartal vermelding tussen 1530-1532:

1973908l.jpg

https://www.sixbid.com/browse.html?auct ... ot=1973908

[C.vanderLey]

Ook nog een afbeelding van het uiterst zeldzame jaar 1586, ooit hoop ik nog eens dit jaartal en/of de 1593 aan de collectie te kunnen toevoegen.
Het zal wel heel moeilijk worden

westfrieserijksdaalder 1586.jpg

Groeten, Cor.

[C.vanderLey]

Hebben wij deze niet eerder gezien ?

https://mpoauctions.com/en/browse?aid=2 ... &lid=70615



Groeten, Cor.

[C.vanderLey]

Onlangs nog geboden op dit andere exemplaar:

https://www.sixbid.com/browse.html?auct ... ot=2208902

Helaas zat ik daar net onder ( had ik toch maar iets meer geboden dan 350,- ) maar goed deze vind ik persoonlijk nog veel beter.

Groeten, Cor.

[spatbord]

Hebben wij deze niet eerder gezien ?

https://mpoauctions.com/en/browse?aid=2 ... &lid=70615

Het is alleen jammer dat ze nooit goedkoper worden...

[Jan W]

Hebben wij deze niet eerder gezien ?

https://mpoauctions.com/en/browse?aid=2 ... &lid=70615

Het is alleen jammer dat ze nooit goedkoper worden...

Och, bij Künker bracht deze munt 250 euro exclusief 23% op. Bij MPO kan de munt voor de inzetprijs weggaan (250 euro plus wederom 23%). Ik snap alleen de verkoper niet of MPO moet deze zelf hebben aangekocht natuurlijk. Of zie ik het nu verkeerd?

Ik vind dat exemplaar van Peus overigens een stukje beter. Ik denk dat een iets hoger bod inderdaad wel gerechtvaardigd was geweest Cor.

Maar goed, je kunt niet altijd geluk hebben. De laatste tijd zie ik zelf ook wel vaker munten voor hogere prijzen weggaan dan ik zelf had verwacht (of had geboden.. ).

[spatbord]

Och, bij Künker bracht deze munt 250 euro exclusief 23% op. Bij MPO kan de munt voor de inzetprijs weggaan (250 euro plus wederom 23%). Ik snap alleen de verkoper niet of MPO moet deze zelf hebben aangekocht natuurlijk. Of zie ik het nu verkeerd?

Dus het beste waar je op kunt hopen is de prijs waarvoor hij eerder is weggegaan. Maar als je dat had willen bieden, had je dat ook bij Künker kunnen doen... Ik heb regelmatig dat ik op een munt bied, overboden wordt, en later de munt ergens anders zie liggen. Maar het is maar heel zelden dat de inzet dan lager is dan de prijs waarvoor hij eerder is afgeslagen.
Ik dacht dat MPO gestopt was met de eigen handel, en dat ze daarom hun voorraad de laatste paar keer hebben geveild? Maar goed, zou kunnen... Of het is een handelaar die bij de grote veilinghuizen niet hetzelfde betaalt als jij en ik.

[Jan W]

Dus het beste waar je op kunt hopen is de prijs waarvoor hij eerder is weggegaan. Maar als je dat had willen bieden, had je dat ook bij Künker kunnen doen... Ik heb regelmatig dat ik op een munt bied, overboden wordt, en later de munt ergens anders zie liggen. Maar het is maar heel zelden dat de inzet dan lager is dan de prijs waarvoor hij eerder is afgeslagen.
Ik dacht dat MPO gestopt was met de eigen handel, en dat ze daarom hun voorraad de laatste paar keer hebben geveild? Maar goed, zou kunnen... Of het is een handelaar die bij de grote veilinghuizen niet hetzelfde betaalt als jij en ik.

Of wellicht een koper die achteraf toch niet zo tevreden was met de aangeschafte munt?

Soms "mis" je ook munten en krijg je later opnieuw een kans. Maar ik ben het met je eens dat je toch wel vaak munten opnieuw tegenkomt tijdens verschillende veilingen. Net of er inderdaad grotere kopers (handelaren) zijn die wellicht andere prijzen afrekenen dan de gewone koper en dan munten weer elders laten veilen in de hoop op een hogere opbrengst.

Zelf heb ik voor deze munt overigens geen belangstelling.

[Jan W]

Ik zie dat Henzen nu een overslag 1587 over 86 aanbiedt: https://www.ma-shops.com/henzen/item.ph ... 45&lang=nl

Met als bijschrift: Van het jaartal 1586 zijn slechts enkele stuks bekend. Waarschijnlijk is de productie van dat jaar zeer gering gebleven. In dit geval heeft men het stempel uit 1586 omgesneden tot 1587. Deze jaartalwijziging was tot op heden onbekend en het is derhalve van de grootste zeldzaamheid.

Weer eentje erbij voor op de lijst Cor.

Wel weer heel leuk om te zien dat er telkens toch weer nieuwe varianten en/of jaartallen opduiken.

[Nieuwemunt]

Wat een geld .... vraagt de beste man

[C.vanderLey]

Wel weer heel leuk om te zien dat er telkens toch weer nieuwe varianten en/of jaartallen opduiken.

Persoonlijk vind ik dit nou niet een erg overtuigende jaartalwijziging, echter de stempel van de voorzijde is wel van 1586, te herkennen doordat het zwaard van de edelman binnen de binnencirkel blijft.
Wanneer je dit laatst genoemde niet weet dan zou het mij niet verbazen dat je toch ging twijfelen of dit nu wel of niet een jaartalwijziging is.
Wat de prijs betreft, voor dat bedrag zou ik liever één van 1586 kopen

Groet, Cor.