Voorbeelden verschillen in Kampgeld

In deze rubriek vindt je informatie over Nederlands noodgeld en kampgeld.

Moderator: Arjena3

Gebruikersavatar
Arjena3 Nederland
Globale moderator
Globale moderator
Berichten: 876
Lid geworden op: 01 apr 2013, 23:45
Locatie: Wijdenes

Voorbeelden verschillen in Kampgeld

Bericht door Arjena3 »

Zoals beloofd zou ik wat biljetten laten zien van Nederlands kampgeld

Ik ben nog niet zo handig hierin dus heb 4 biljetten gekozen, 2 van kamp Westerbork en 2 van Kamp Amersfoort.

Bankbiljetten kamp Amersfoort

10 cent heeft een astrix ( ster ) achter het serienummer
2.5gld heeft geen astrix achter het serie nummer

2 keer Westerbork 50 cent, beiden hebben als serie letter BB maar zijn met verschillen drukplaten gedrukt.
op het ene biljet zie je dat de letters veel dunner zijn dan bij het andere biljet.
ook zie je bij het ene biljet in het midden onderaan ( heel klein ) een extra nummer staan k 1294 als ik het goed heb gelezen.
het ene biljet heeft een watermark het andere biljet niet. terwijl ik het omgekeerde ook in bezit heb.

één en ander houd in dat er van dit biljet alleen al 8 verschillende varianten zijn;
dikke letters zonderwatermerk, met watermerk,
dikke letters en k nummer zonder watermerk,
dikke letters en k nummer met watermerk
en natuurlijk ook hetzelfde in de dunne serie nummers.
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.
Gebruikersavatar
koenmunten Indonesia
Globale moderator
Globale moderator
Berichten: 3260
Lid geworden op: 16 aug 2009, 21:23

Re: Voorbeelden verschillen in Kampgeld

Bericht door koenmunten »

Wat leuk dat je zo even wat biljetten laat zien :klap: :klap: :klap:

Ik ben niet zo thuis in dit soort kampgeld maar ik vind het wel fascinerend.
Ik heb wel eens begrepen dat er van het kampgeld van Westerbork ook behoorlijk wat vervalsingen in omloop zijn.
Klopt dat?

Zo ja zou je me dan kunnen vertellen aan welke kenmerken je echte en valse biljetten kunt onderscheiden?
Vrijheid kun je vermenigvuldigen door het te delen.

Winnaar van de munthunter-voetbalpoules EK 2016 en EK 2020.

Ik ben op zoek naar plantagegeld en numismatische rariteiten (misslagen, vervalsingen, bewerkte munten etc.) van Indonesie en Nederlands Indie.
Kijk eens op http://www.plantagegeld.nl
Jan W Nederland
Donateur
Donateur
Berichten: 3813
Lid geworden op: 29 dec 2011, 00:05

Re: Voorbeelden verschillen in Kampgeld

Bericht door Jan W »

Historisch gezien zeer interessante biljetten. Vorig jaar kocht ik in Assen ook twee Westerbork biljetten ( de 10 cent en de 100 cent, volgens mij ook de meest voorkomende) die bij mijn Duitse bankbiljetten zitten. Ik heb Westerbork wel eens bezocht en als ik deze biljetten bekijk bekruipt me toch een gevoel van triestheid als ik denk aan die gruwelijke periode en aan wat die mensen allemaal moesten meemaken.

Voor verzamelaars van kamp geld: Schulman biedt in de komende april veiling een setje aan van 1 t/m 20 mark 1940 uit Litzmannstadt, Lodz.

Een kleine opmerking: het sterretje achter het serienummer is geen astrix maar het heet asterisk.
Gebruikersavatar
Arjena3 Nederland
Globale moderator
Globale moderator
Berichten: 876
Lid geworden op: 01 apr 2013, 23:45
Locatie: Wijdenes

Re: Voorbeelden verschillen in Kampgeld

Bericht door Arjena3 »

Jan W schreef:Historisch gezien zeer interessante biljetten. Vorig jaar kocht ik in Assen ook twee Westerbork biljetten ( de 10 cent en de 100 cent, volgens mij ook de meest voorkomende) die bij mijn Duitse bankbiljetten zitten. Ik heb Westerbork wel eens bezocht en als ik deze biljetten bekijk bekruipt me toch een gevoel van triestheid als ik denk aan die gruwelijke periode en aan wat die mensen allemaal moesten meemaken.

Een kleine opmerking: het sterretje achter het serienummer is geen astrix maar het heet asterisk.
Ik ben het helemaal met je eens Jan, als ik deze biljetten en de anderen die ik heb bekijk kan ik dat ook alleen maar in stilte doen.
Als deze biljetten zouden kunnen spreken......dit is ook 1 van de redenen dat ik ze verzamel, het verhaal , hoe triest ook, moet toch echt bewaard blijven.

bedankt voor de correctie, ik wist wel dat het asterisk waren maar geen idee hoe dat geschreven werd om eerlijk te zijn.

Voor Koen:

de meningen over vervalsingen en hoe te herkennen zijn nogal verdeeld maar ik zal morgen een poging wagen om te omschrijven hoe ik ze bekijk en beoordeel
Gebruikersavatar
SnakeDoc Nederland
Donateur
Donateur
Berichten: 322
Lid geworden op: 23 jan 2013, 23:37
Locatie: Urk

Re: Voorbeelden verschillen in Kampgeld

Bericht door SnakeDoc »

Je lijkt er veel van te weten. Leuk!

Heb je ook ideeën over oplages en catalogus waarden?
De biljetten van kamp Amersfoort zie ik zelden. Hebben we het dan over flinke bedragen bij die biljetjes?
Geïnteresseerd in bankbiljetten Nederland van voor de Euro, Nederlands kampgeld en Noodgeld WWII.
Gebruikersavatar
Ilosab Hungary
Superlid
Superlid
Berichten: 7053
Lid geworden op: 20 feb 2010, 14:06
Locatie: 1500 km vanaf Utrecht

Re: Voorbeelden verschillen in Kampgeld

Bericht door Ilosab »

Tja, Amersfoort zou ik ook nog graag willen hebben. De kwaliteit van het vertoonde biljet is niet zo best en dat is juist het mooie van zulke biljetten, ze moeten gebruikt zijn want er zit een verhaal achter alhoewel je dat nooit zult weten. Uitgezonderd de biljetten van Westerbork zijn de overige Nederlandse kampgeldbiljetten behoorlijk aan de prijs. In 2012 naar een veiling van de MPO geweest en daar stond een biljet van kamp 's-Hertogenbosch met een startprijs van 350 €, hij ging weg voor ruim 4000 € naar Israel.
De biljetten van Auswitsch etc zijn helemaal onbetaalbaar.
Ik heb de biljetten van Litzmannstadt bij Schulman zien staan maar die heb ik al, zijn ook mooie biljetten. Theresienstadt zijn ook schitterend.
In tegenstelling tot eerder vermelde opmerkingen over Westerbork heb ik daar niet bepaald iets mee. Ik ben daar geweest en het museum vond ik indrukwekkend maar een paar omhoog staande treinrailsen, een uitkijktoren en wat lage stenen muurtjes maken op mij geen indruk. Jammer dat zoiets historisch er niet meer is. Waarschijnlijk komt het ook omdat ik daarvoor in Bergen Belsen ben geweest, dat is pas indrukwekkend, word je koud van.
Ik ga morgen eens kijken of ik iets kan scoren op de Papermoneyfair, keuze genoeg met 208 handelaren. Kampgeld zal geen probleem zijn denk ik maar ik zou ook nog wel graag eens op het gebied van Nederlands papiergeld willen scoren.

Groeten, Alfred
Papiergeld Nederland, Hongarije, Wereld (1 biljet of met opeenvolgende serienummers/land), 0 eurobiljetten, Euromunten + coincards Nederland. Miniatuurauto's en speldjes uit nostalgie
Lid IBNS: 668 Lid Forum: 171
Jan W Nederland
Donateur
Donateur
Berichten: 3813
Lid geworden op: 29 dec 2011, 00:05

Re: Voorbeelden verschillen in Kampgeld

Bericht door Jan W »

Ilosab schreef:Ik ga morgen eens kijken of ik iets kan scoren op de Papermoneyfair, keuze genoeg met 208 handelaren. Kampgeld zal geen probleem zijn denk ik maar ik zou ook nog wel graag eens op het gebied van Nederlands papiergeld willen scoren.

Groeten, Alfred
Alfred, veel succes in Valkenburg. Wellicht zien we binnenkort weer wat mooie exemplaren op het forum voorbijkomen. Gelukkig ben je (in tegenstelling tot je onderschrift) geen ex-lid meer van het forum. :knipoog:
Gebruikersavatar
Arjena3 Nederland
Globale moderator
Globale moderator
Berichten: 876
Lid geworden op: 01 apr 2013, 23:45
Locatie: Wijdenes

Re: Voorbeelden verschillen in Kampgeld

Bericht door Arjena3 »

SnakeDoc schreef:Je lijkt er veel van te weten. Leuk!

Heb je ook ideeën over oplages en catalogus waarden?
De biljetten van kamp Amersfoort zie ik zelden. Hebben we het dan over flinke bedragen bij die biljetjes?
Over de oplages heb ik geen idee, tot op heden heb ik ook nergens iets daarover kunnen vinden.

in 1981 heeft Mevius/Lelivelt een cathalogus uitgegeven met daarin ook opgenomen het Nederlandskampgeld uiteraard waren de prijzen daarin in guldens vermeld
maar als ik het "fl" teken vervang voor het € teken kom je aardig in de buurt.

Wel is het zo dat deze biljetten, met uitzondering van Westerbork zo zelden voorbij komen dat het toch wel een "wat de gek ervoor geeft" situatie is.

Westerbork biljetten kun je voor een paar tientjes kopen, Amersfoort begint bij een 200 euro voor de laagste waarde en snel oplopend, waarbij ik moet opmerken
dat de unc biljetten lager scoren dan de gebruikte biljetten. Afgelopen jaar heb ik op internet, wereldwijd ( ebay.com ) slechts 3 biljetten Amersfoort te koop aangeboden zien worden waarbij de biedingen heel snel opliepen en hier ging het om de 3 laagste waardes, de 2.5 gulden en de 5 gulden is een unicum.
firma de ruiter uit Klaaswaal bied een 5 gulden te koop aan in Fr voor € 1500,-- om een voorbeeld te geven.

Je moet op veilingen een beetje geluk hebben, als er meerdere verzamelaars zijn loopt de prijs sneller op omdat deze biljettern behoorlijk zeldzaam zijn.

Kamp s'Hertogenbosch kom je 1 keer per 3-4 jaar tegen en verkopen voor zeer zeer hoge prijzen.
Laatst gewijzigd door Arjena3 op 05 apr 2013, 14:02, 1 keer totaal gewijzigd.
willemo Nederland
Donateur
Donateur
Berichten: 603
Lid geworden op: 22 mar 2010, 19:46

Re: Voorbeelden verschillen in Kampgeld

Bericht door willemo »

Wat leuk dat wist ik niet de 50 cent verschillen,

ik heb volgens mij nog een derde toevoeging van de 50 cent westerbork dunne letters maar wel met het K-nummer.

Afbeelding

deze heeft geen watermerk
...........afwezig..... :wave:
Gebruikersavatar
Ilosab Hungary
Superlid
Superlid
Berichten: 7053
Lid geworden op: 20 feb 2010, 14:06
Locatie: 1500 km vanaf Utrecht

Re: Voorbeelden verschillen in Kampgeld

Bericht door Ilosab »

In 1995 heeft in de Muntkoerier een artikel gestaan van Ed van Gelder over het K-nummer van Westerbork, zeer informatief. En volgens mij heeft hetzelfde artikel ook in 't Watermerk gestaan, het kwartaalblad van de IBNS.
@Jan: Ik weet niet of ik iets zal plaatsen op het forum. Ik ben niet meer zo actief als voorheen. Alleen op iets wat mijn interesse opwekt zal ik nog reageren.

Gr. Alfred
Papiergeld Nederland, Hongarije, Wereld (1 biljet of met opeenvolgende serienummers/land), 0 eurobiljetten, Euromunten + coincards Nederland. Miniatuurauto's en speldjes uit nostalgie
Lid IBNS: 668 Lid Forum: 171
Gebruikersavatar
Arjena3 Nederland
Globale moderator
Globale moderator
Berichten: 876
Lid geworden op: 01 apr 2013, 23:45
Locatie: Wijdenes

Re: Voorbeelden verschillen in Kampgeld

Bericht door Arjena3 »

willemo schreef:Wat leuk dat wist ik niet de 50 cent verschillen,

ik heb volgens mij nog een derde toevoeging van de 50 cent westerbork dunne letters maar wel met het K-nummer.

Afbeelding

deze heeft geen watermerk

De verschillen gelden niet alleen voor de 50 cent biljetten maar voor alle Westerbork biljetten
willemo Nederland
Donateur
Donateur
Berichten: 603
Lid geworden op: 22 mar 2010, 19:46

Re: Voorbeelden verschillen in Kampgeld

Bericht door willemo »

Excuses ben lekker bezig slecht gelezen en lekker zo het plaatje geupload...

Sorry, naar blijft super de info
...........afwezig..... :wave:
Gebruikersavatar
SnakeDoc Nederland
Donateur
Donateur
Berichten: 322
Lid geworden op: 23 jan 2013, 23:37
Locatie: Urk

Re: Voorbeelden verschillen in Kampgeld

Bericht door SnakeDoc »

Zag deze jongen net op Ebay staan.

http://www.ebay.com/itm/Netherlands-Wes ... 589158192f

Bijzonder ... en prijzig :)
Geïnteresseerd in bankbiljetten Nederland van voor de Euro, Nederlands kampgeld en Noodgeld WWII.
Gebruikersavatar
Arjena3 Nederland
Globale moderator
Globale moderator
Berichten: 876
Lid geworden op: 01 apr 2013, 23:45
Locatie: Wijdenes

Re: Voorbeelden verschillen in Kampgeld

Bericht door Arjena3 »

SnakeDoc schreef:Zag deze jongen net op Ebay staan.

http://www.ebay.com/itm/Netherlands-Wes ... 589158192f

Bijzonder ... en prijzig :)
Die staat al twee jaar op ebay en komt vaker voor, deze verkoper vraagt er veel te veel voor
Gebruikersavatar
SnakeDoc Nederland
Donateur
Donateur
Berichten: 322
Lid geworden op: 23 jan 2013, 23:37
Locatie: Urk

Re: Voorbeelden verschillen in Kampgeld

Bericht door SnakeDoc »

Ik vind het sowieso erg moeilijk om te bepalen wat ik nou voor dat soort biljetten (Westerbork kampgeld algemeen) betalen moet.

Kun je mij (of ons) iets van een richtlijn geven?

Ik heb het idee dat de 10 & 100 cent veel vaker voorkomen.
Geïnteresseerd in bankbiljetten Nederland van voor de Euro, Nederlands kampgeld en Noodgeld WWII.
Gebruikersavatar
Arjena3 Nederland
Globale moderator
Globale moderator
Berichten: 876
Lid geworden op: 01 apr 2013, 23:45
Locatie: Wijdenes

Re: Voorbeelden verschillen in Kampgeld

Bericht door Arjena3 »

SnakeDoc schreef:Ik vind het sowieso erg moeilijk om te bepalen wat ik nou voor dat soort biljetten (Westerbork kampgeld algemeen) betalen moet.

Kun je mij (of ons) iets van een richtlijn geven?

Ik heb het idee dat de 10 & 100 cent veel vaker voorkomen.
Laat ik een poging doen, maar om eerlijk te zijn is dat best lastig.
dat komt omdat er veel verschillen zijn in de biljetten maar vooral ook afhankelijk op welke manier je ze wilt verzamelen.

een setje ( 10,25,50,100ct) gebruikt zonder watermark zal je ongeveer 90-110 euro kosten waarbij de 50 cent het lastigste is.
de 10 ct en 100ct gebruikt lijken inderdaad het meeste voor te komen.

maar...

een setje met watermark wordt al lastiger en kan dus duurder zijn.

dan heb je ook nog het verschil tussen gebruikt en unc, in unc is het een ander verhaal, waar in gebruikt de 10 en 100 cent de goedkoopste is
heb ik tot nu toe maar 3 keer een 100ct in unc aangeboden zien worden je raad het al 100ct unc is dus veel duurder

Dan zijn er ook verzamelaars zoals ik die alle types en serie letters sparen ( AA, BB, CC ) met en zonder watermerk, met en zonder k nummer etc etc

per saldo denk ik dat het volgende redelijk zal kloppen:

10ct gebruikt zonder watermark: 10-15 euro, unc 30
25ct gebruikt zonder watermark 20-30 euro, unc 40
50ct gebruikt zonder watermark 50-60 euro, unc 90
100ct gebruikt zonder watermark 15-20 euro, unc ?

met watermerk zal de prijs ongeveer verdubbelen.
Jan W Nederland
Donateur
Donateur
Berichten: 3813
Lid geworden op: 29 dec 2011, 00:05

Re: Voorbeelden verschillen in Kampgeld

Bericht door Jan W »

Arjena3 schreef:per saldo denk ik dat het volgende redelijk zal kloppen:

10ct gebruikt zonder watermark: 10-15 euro, unc 30
25ct gebruikt zonder watermark 20-30 euro, unc 40
50ct gebruikt zonder watermark 50-60 euro, unc 90
100ct gebruikt zonder watermark 15-20 euro, unc ?

met watermerk zal de prijs ongeveer verdubbelen.
Dat klopt wel aardig volgens mij. Vorig jaar kocht ik Assen aan het einde van de dag de 10 en 100 cent in gebruikte staat voor 20 euro samen. Een handelaar had er een heel stel liggen en daaruit heb ik de "mooiste" biljetten uitgezocht. De 25 en 50 cent zie je veel minder.
Ik zou trouwens niet weten waar je dat watermerk moet vinden, ik ga er dan ook vanuit dat mijn biljetten watermerk-loos zijn.
Gebruikersavatar
SnakeDoc Nederland
Donateur
Donateur
Berichten: 322
Lid geworden op: 23 jan 2013, 23:37
Locatie: Urk

Re: Voorbeelden verschillen in Kampgeld

Bericht door SnakeDoc »

Kijk, daar heb ik wel wat aan.

Bedankt!
Geïnteresseerd in bankbiljetten Nederland van voor de Euro, Nederlands kampgeld en Noodgeld WWII.
lasuze

Re: Voorbeelden verschillen in Kampgeld

Bericht door lasuze »

oh oh.....toch iets teveel betaald dan voor:

http://www.ebay.nl/itm/261250878150?ssP ... 1497.l2648
http://www.ebay.nl/itm/261250877085?ssP ... 1497.l2649
http://www.ebay.nl/itm/261250875979?ssP ... 1497.l2649
http://www.ebay.nl/itm/261250875342?ssP ... 1497.l2649

?? Nou ja; toch een 'leuke' aanvulling op m'n verzameling munten....
Maar ja: de 50 cent maakt het dan nog weer een beetje goed qua prijs

Omgerekend zo'n 120 euro, dus het klopt exact met de prijzen hierboven vermeld gelukkig
Gebruikersavatar
SnakeDoc Nederland
Donateur
Donateur
Berichten: 322
Lid geworden op: 23 jan 2013, 23:37
Locatie: Urk

Re: Voorbeelden verschillen in Kampgeld

Bericht door SnakeDoc »

Er is geen catalogus met richtprijzen voor het Nederlandse kampgeld, maar wellicht dat ik met de hulp van mensen hier wat kan opzetten met betrekking tot de waarde van deze biljetten.

Van de Westerbork biljetten weten we het inmiddels wel, maar hoe zit dit met de biljetten van Amersfoort? Hoeveel moet je per biljet rekenen.
Ik wil ze namelijk in de toekomst graan aanschaffen, maar heb geen idee wat de kosten daar voor zijn. Hebben de biljetten van Amersfoort ook te maken met WEL of GEEN watermerk?

En zijn er van meer Nederlandse kampen biljetten in omloop geweest? Vught, Ommen? En zoja, wat zijn daar gemiddeld de prijzen van?
Geïnteresseerd in bankbiljetten Nederland van voor de Euro, Nederlands kampgeld en Noodgeld WWII.
Gebruikersavatar
Arjena3 Nederland
Globale moderator
Globale moderator
Berichten: 876
Lid geworden op: 01 apr 2013, 23:45
Locatie: Wijdenes

Re: Voorbeelden verschillen in Kampgeld

Bericht door Arjena3 »

Kamp Amersfoort biljetten zijn uitgegeven zonder watermerk
maar in de oorlog was men niet zo precies en de vellen papier die gebruikt werden hadden een watermerk.

Er zijn dus Amersfoort biljetten bekend met een ( gedeeltelijk ) watermerk, dit is echter louter toeval en niet bewust uitgegeven.

Prijzen Amersfoort in nette staat

10ct € 150-200
25ct € 180-250
1gld € 225-300
2.5gld € 280-400

de 5 gulden is heel erg zeldzaam recent heb deze op Karel de geus veiling gekocht voor € 1560 ( incl. commissie ) als je deze al in de handel zou kunnen kopen moet je rekenen op een 2000 euro ( zag er op de beurs in Houten 1, vraagprijs 2500 euro )

Kamp Vught ( s'Hertogenbosch )biljetten zijn zo ontzettend zeldzaam dat je moet rekenen op prijzen van 1500+++ per stuk ongeacht de staat van het biljet.
afgelopen MPO veilingen werden er twee aangeboden, beide leverde 2000 euro excl. 23% commissie op dus ruim 2400 euro.

Ik denk dat je nu wel een beeld hebt :lach:

groetjes
Gebruikersavatar
SnakeDoc Nederland
Donateur
Donateur
Berichten: 322
Lid geworden op: 23 jan 2013, 23:37
Locatie: Urk

Re: Voorbeelden verschillen in Kampgeld

Bericht door SnakeDoc »

Leuk, dank voor je snelle reactie.

Die eerste 4 biljetten van Amersfoort zijn dus inderdaad nog wel 'een keer' om te doen!

De rest laat ik even voor wat het is ;)
Geïnteresseerd in bankbiljetten Nederland van voor de Euro, Nederlands kampgeld en Noodgeld WWII.
Gebruikersavatar
Ilosab Hungary
Superlid
Superlid
Berichten: 7053
Lid geworden op: 20 feb 2010, 14:06
Locatie: 1500 km vanaf Utrecht

Re: Voorbeelden verschillen in Kampgeld

Bericht door Ilosab »

De 10 cent van Amersfoort heb ik op dezelfde veiling van Karel de Geus kunnen kopen voor € 90 inclusief commissie, gelukkig wilde Arjen hem niet, hij zat naast me.
Volgend jaar komt er trouwens een compleet nieuwe catalogus uit van het Nederlandse papiergeld en dat is inclusief alle biljetten zoals noodgeld, kampgeld enz.
Ik kijk er naar uit want die moet ik echt hebben.

Groeten, Alfred
Papiergeld Nederland, Hongarije, Wereld (1 biljet of met opeenvolgende serienummers/land), 0 eurobiljetten, Euromunten + coincards Nederland. Miniatuurauto's en speldjes uit nostalgie
Lid IBNS: 668 Lid Forum: 171
Gebruikersavatar
Arjena3 Nederland
Globale moderator
Globale moderator
Berichten: 876
Lid geworden op: 01 apr 2013, 23:45
Locatie: Wijdenes

Re: Voorbeelden verschillen in Kampgeld

Bericht door Arjena3 »

Ilosab schreef:De 10 cent van Amersfoort heb ik op dezelfde veiling van Karel de Geus kunnen kopen voor € 90 inclusief commissie, gelukkig wilde Arjen hem niet, hij zat naast me.
Volgend jaar komt er trouwens een compleet nieuwe catalogus uit van het Nederlandse papiergeld en dat is inclusief alle biljetten zoals noodgeld, kampgeld enz.
Ik kijk er naar uit want die moet ik echt hebben.

Groeten, Alfred

Ik wilde hem wel maar zag dat jij bood dus bemoeide ik me er niet mee ;-)
Gebruikersavatar
Ilosab Hungary
Superlid
Superlid
Berichten: 7053
Lid geworden op: 20 feb 2010, 14:06
Locatie: 1500 km vanaf Utrecht

Re: Voorbeelden verschillen in Kampgeld

Bericht door Ilosab »

Arjena3 schreef:Ik wilde hem wel maar zag dat jij bood dus bemoeide ik me er niet mee ;-)
Weet ik toch.
Morgen naar Hilversum?

Groeten, Alfred
Papiergeld Nederland, Hongarije, Wereld (1 biljet of met opeenvolgende serienummers/land), 0 eurobiljetten, Euromunten + coincards Nederland. Miniatuurauto's en speldjes uit nostalgie
Lid IBNS: 668 Lid Forum: 171

Terug naar “Biljetten Nederlands noodgeld en kampgeld”