De Gouden Eeuw welke maar 50 jaar duurt...

[grivnagozer]

euro-greece_1616418c.jpg

Greece_2004_2_euro.jpg

2010 - Greece.jpg

De discuswerper van Myron is slechts 1 van de vele kunstwerken naast de Acropolis op de werelderfgoedlijst van Unesco. We zien het beeld op de gelegenheidsuitgifte van 2004 in combinatie met de Olympische spelen die in dat jaar in Athene werden gehouden.

De Gouden eeuw welke we nu kort bekijken is naast de opbloeiende handel, kunst en wetenschap ook een periode van staatkundige en politieke verschuivingen, welke er voor zorgden dat deze periode maar 50 jaar duurde.

Het is gemakkelijk om als je het in je eentje niet kan redden tegen een grote vijand, je dan maar noodgedwongen moet samenwerken. Bondgenootschap tussen leden met een aantal totaal verschillende opvattingen over democratie en vrijheidnkunnen niet lang voortbestaan.

Gedurende de Perzische oorlogen lag de militaire leiding van de gezamenlijke Griekse operaties in handen van het Koninkrijk Sparta. Spartanen waren de soldaten bij uitstek vanwegen hun levenshouding en conditie. Zij waren traditiegericht en alles moest blijven zoals het geweest was. Dit verhinderde Sparta om na de oorlog ook de leiding te nemen over de rest van de Griekse stadsstaten, de Spartanen keerden terug en de rest kon het uitzoeken.

Athene was degene die na het vertrek van Sparta met een toekomstgerichte instelling trachtte de leiding over alle Griekse stadsstaten p te nemen, inclusief het onafhankelijke Koninkrijk Sparta. Sparta overheerste alleen de zuidelijke eilandjes voor de kust onder de noemer PELOPPONESISCHE STATENBOND.

Atheners daarentegen blonken uit in Zeevaart en handel, en dit verlangen werd gepersonificeerd in hun leider Themistocles, die een statenbond wist te stichten tussen alles steden aan de kust van de Egeïsche zee.

Als eerste doel van deze statenbond moet gedacht worden aan verdediging tegen een mogelijke nieuwe aanval door de Perzen. De meer welvarende steden zouden de materialen voor die slag leveren (schepen), de kleinere financiële bijdragen. De aldus ontstane Bondskas zou in de TEMPEL VAN APOLLO op het eiland Delos worden opgeslagen,welke door de centrale ligging zeer strategisch was en de eerste FORT KNOX van de oudheid gewerd. De lidstaten legden een gelofte af aan Athene, terwijl Athene een eed van trouw zwoer aan de lidstaten. DE DELISCHE STATENBOND zou de tegenhanger gaan worden van de PELOPPONESISCHE STATENBOND.

De aanval van de Perzen bleef uit, en waarom moet je maar geld blijven geven aan de kasbeheerder Athene? Athene bleef vasthouden aan de Delische bond, en schuwde het geweld niet om zijn lidstaten in het verbond te houden. Die lidstaten echter streefden naar vrijheid.. en het vrijwillig militaire bondgenootschap spatte uiteen; de Delische bond werd ontbonden en omgedoopt naar het Atheense Rijk, welke zich uitstrekte van de Hellespont (huidige Daradanellen) tot Sicilië. In 454 voor Christus werd het geld van het eiland Delos naar Athene vervoerd, om in de stadsburcht opgeslagen te worden. De burcht was te klein en werd uitgebreidt tot het complex wat men nu ACROPOLIS noemt. Nu waren daar de lidstaten niet blij mee en dit bracht Athene in een lastig parket.

Athene eiste van de lidstaten dat zij klakkeloos de Atheense democratie zouden aanvaarden, en wanneer men tegenstribbelde, wist Athene hun "vaderlijk"te bewegen dat wat goed voor Athene was, ook goed was voor de lidstaten.. en Athene kreeg een democratische dictatuur.

Sparta stelde deze eisen als conservatief niet in zijn Pelopponesische bond. In de ogen van de lidstaten werd Sparta de grote Griekse Vrijheidsvechter, en Athene synoniem aan dictatoriaal Perzië. Democraten hebben hun aanhang onder officieren, handelaars en ambachtslieden; conservatievelingen vonden hun aanhangers in de landbouwers, vissers en soldaten. Die binnenlandse tegenstelling sloeg al gauw over naar de buitenlandse politiek: democraten wilden overzeese handelskolonies stichten, Perzië was geen vijand meer maar een handelspartner en de nieuwe vijand was de conservatieve Spartaan.

Omstreeks 460 voor Christus werd Athene geleid door 1 der grootste staatsmannen, de democraat Pericles. Pericles had het grote ideaal dat Athene als vrij volk enkel en alleen aan wetten zou gehoorzamen wanneer deze wetten door henzelf waren gemaakt. De wetgevende macht rustte bij de ECCLESIA, de volksvergadering. Alle mannen van 20 jaar en ouder hadden zitting in deze ECCLESIA. Door loting werd er beslist wie van deze mannen zou toetreden tot de RAAD VAN 500, welke 1/10 deel van het jaar 1/10 deel van alle staatsaangelegenheden werd afgehandeld. Tijdrovend en totaal onmogelijk om tot een snelle besluitvorming te komen, wordt de RAAD VAN 500 uiteindelijk de oorzaak van de Val van Athene.

Corcyra en Corinthe hadden in 436 voor Christus een conflict. Corcyra was lid van de Delische bond, Corinthe was lid van de Pelopponesische bond. Athene biedt Corcyra militaire hulp, en dit mond uit in een in 433 gehouden zeeslag, waarbij de Atheens-Corcyrische vloot vernietigend verslagen wordt door Corinthe.
Als handelsstad was het conservatieve Corinthe de tegenhanger van Athene, en na de gewonnen zeeslag maakt Corinthe zich op om Athene totaal te vernietigen. Sparta en de overige leden van de Pelopponesische bond rukken nu gezamenlijk op naar Athene, waarbij staatsman Pericles niets naders kan doen dan de Atheense en Delische legers te mobiliseren. In 431 begint de vernietigende Pelopponesische oorlog.

30000 Spartaanse Hoplieten rukken via land op naar Athene, wiens stadsmuren de sterkste waren uit de klassieke Griekse wereld, en achter die muren zat het overgrote deel der Atheense legers verschanst. De rest van de lidstaten van het Atheense Rijk ATTICA, werd door de Corinthen met de Spartanen onder de voet gelopen. De enige open zijde was de zeekant, en de Atheense marine wist de aanvoerlijnen van de Pelopponesische bond te vernietigen, met het gevolg dat het Spartaanse landleger zich moest terugtrekken uit het eerste beleg.

Terwijl Athene afgegrendeld is van de landzijde, gaat het dagelijks leven gewoon door. De Acropolis wordt verder uitgebouwd en in de theaters draaien de grote toneelschrijvers hun boeken af.

In 430 volgt het tweede beleg van Athene door de Spartanen. De Spartanen kregen hulp van een onbekende bondgenoot in de vorm van de epidemische Zwarte Pest, welke de stad werd binnengebracht door Zeelieden uit de Syrisch-Griekse handelskolonies in Asia Minor. In Athene was het komen van vluchtelingen van het platteland en buitenlandse mogendheden die de stad niet uit konden varen vanwege de maritieme blokkade. Drinkwater en voedsel werden gerantsoeneerd, en de lijken in de straten werden als onrein beschouwd, en door niemand aangeraakt uit angst voor besmetting; niemand durfde nog een zieke te verplegen, wie ziek werd moest het zelf maar uitzoeken. Een kwart van Athene stierf aan de Pest, waaronder Pericles. De Pest had 1 gunstig gevolg: zodra de Spartanen ontdekten wat er achter de muren gebeurde, braken zij het beleg direct op. in 429 weet de Attheense vloot in de Slag in de Korinthische Golf 47 Pelopponesische schepen naar de zeebodem te jagen; de zeemanoeuvre van de Atheense admiraal Phormio was door de vijand heen te varen, om ze daarna van alle kanten te bestoken. De methode van Phornio werd ook aan land gekopieerd door de Atheense krijgsmacht, met wisselend succes.

Pericles werd opgevolgd door zijn neef Alcibiades, welke een oud plan van oomlief wist door te zetten: het koloniseren van Sicilia. Athene zou de gehele Méditerrannée beheersen wanneer de belangrijkste zelfstandige stad Syracuse veroverd zou zijn. Zodoende zeilen in 415 voor Christus 100 Atheense schepen naar Sicilia af. Hermes, de god van de Handel, was de belangrijkste stadsgod van Athene, en in de nacht voor de afvaart, waren bijna alle beelden van Hermes moedwillig beschadigd. Men schoof deze beschadiging in de schoenen aan enkele van Alcibiades vrienden, zodat Alcibiades gesommeerd werd om voor de Raad van 500 te verschijnen. Alles leuk en aardig, maar Alcibiades lag met de Atheense vloot voor Syracuse, en vertrok niet direct terug naar Athene. Athene spreekt de doodstraf uit over Alcibiades, waarop de staatsman op zijn uiteindelijke terugreis aanmeert in Sparta, die de voormalige Athener met open armen als Vijand van Athene in de stad onthaalt. Syracuse wordt veroverd door Atheense troepen, waarop Alcibiades met de Spartanen besluiten om de Spartaanse veldheer Gylippus op Sicilia af te meren, welke met zijn Spartanen zich een baan trekt tot en met het centrum van Syracuse door de overmacht der Atheners heen. Samen met de inwoners van Syracuse wordt dor Gylippus de verdedigingsgordel doorbroken, waardoor de schepen van Alcibiades de haven kunnen invaren. Om te voorkomen dat Athene versterking kan sturen, wordt de stad Decelea in Attica door Spartanen ingenomen. Desondanks weten 70 schepen met 20.000 Atheners ongehinderd Syracuse te bereiken. Het handjevol Spartanen en Syracusers vernietigd deze strijdmacht, en de terugtocht van de Atheners is een wilde vlucht..Gylippus rekent af met de overblijvers op zee, en de overlevenden daarvan werden als slaaf in de Syracuse steengroeven verwelkomd.

De Slag om Syracuse is het begin van het einde van Athene. Darius II was inmiddel gekroond tot vorst van Perzië, en deze maakte een dealtje met Sparta: als Darius II Asia Minor kreeg, dan zou hij samen met de Pelopponesiërs ervoor zorgen dat Athene vernietigend verslagen zou worden. Het gehele bezit aan tempelschatten en de inhoud van de Delos-schatkist ging op aan de bouw van schepen, zodat in 406 bij de Arginusische eilanden voor de kust van Asia Minor de grootste zeeslag tussen Grieken onderling plaastvond, welke aanvankelijk door Athene gewonnen werd op de Pelopponesiërs. Duizenden mensen sneuvelden of verdronken die dag.. doch volkomen onverwacht wist de Spartaanse admiraal Lysander de Atheense vloot bij Aegispotamoi te vernietigen. Met een vernietigende vloot en de Spartaanse troepen aan de stadsmurren konden de Atheners geen kant meer op; er kwamen geen voedselvoorraden de stad in. Hongersnood breekt uit en uiteindelijk in 404 voor Christus gaf Athene zich over aan Lysander. De Pelopponesiërs willen Athene brandschatten en van de aardbodem laten verdwijnen, doch Sparta stelt gematigde eisen: de handelsvloot mocht bestaan uit 12 schepen i.p.v. de honderden in de haven, de overzeese bezittingen moesten worden overgegeven en de stadsmuren moesten worden gesloopt. Athene moest een militaire bondgenoot zijn van Sparta, waarbij Sparta beslist voor Athene.

De Atheense uilen-drachme, welke getoond wordt op de 1 euro munt van Griekenland, verdwijnt langzamerhand als handelsmunt in de Middelandse Zee. Ten noorden van Griekenland ligt Macedonia, volgens de Grieken een barbaars en wild land. Het waren afstammelingen van een eeuwenoud nomadenvolk met een eigen koning, die meende aanspraak te maken op de troon van Hellas.

Sparta kon zich een tijd lang verheugen op zijn nieuwe conservatieve status, maar Athene krabbelt overeind en weet in 379 met behulp van onafhankelijk Thebe de Spartanen vernietigend te verslaan. Athene verslaat Sparta, en Philippus II van Macedonia trekt Hellas binnen om alle stadstaten te verenigen nonder het koninkrijksvaandel van Macedonia. Slechts de Athener Demosthenes doorzag de bedoelingen van Philippus II van Macedonia, en de grote redenaar zal proberen om de vader van Alexander de Grote tegen te houden.
De 2 euro munt van 2010 toont een krijger der Macedoniërs.

Numismatisch is er het meest bewaard gebleven uit de Griekse stadsstaten uit de periode van de Pelopponesische en Delische Statenbond. Met Sparta aan het roer wordt een groot deel van de zelfstandige munterij om zeep geholpen; de Macedoniërs zullen er naar streven om 1 uniforme munteenheid te gaan voeren aan de hand van het Griekse muntstelsel.

Tezijnertijd zal er hier een aantal afbeeldingen geplaatst gaan worden als gidsmunten.