Byzantijnen

[grivnagozer]

Byzantijnen bestaan niet. Byzanthium bestaat ook niet.

Wanneer je een zogenaamde Byzantijn gevraagd zou hebben wat een Byzantijn is, zou je op onbegrip hebben gestoten. Byzantijnen noemden zichzelf namelijk Romeinen! En al was Rome dan allang niet meer de glorieuze stad die het ooit was geweest, en al lang voorbijgestreefd door Ravenna en Constantinopel, ze noemden zich zelf gewoon Romeinen, en op sommige munten van deze mensen wordt de vorst aangeduidt als Rex Romanorum, oftewel Koning der Romeinen.

Zo, dat moest er even uit..

Numismatici zeggen echter dat er wel Byzantijnen bestaan. Maar als die zichzelf Romeinen noemende mensen Byzantijnen waren, waar betaalden deze mensen hun rekeningen van? Met Romeins geld of met Byzantijns geld?

Het meest voor de hand liggende antwoord van dit fnuikende dilemma is het jaar 498 na Christus. Voor 498 voor Christus werd met Romeins geld betaald, na 498 met Byzantijns.

Het Byzantijnse Rijk benamende hangt nu eens niet af van een historische gebeurtenis, zoals de opsplitsing in Oost- en West-Romeinse rijk in 476 onder Romulus Augustus, de dood van Theodosius de Grote in 395 of de stichting van de Stad Constantinopel in 330.. Dat zijn historische data die geschiedkundige monniken hebben opgetekend en die historici gebruiken om te zeggen: het eindigt hier en wordt gevolgd door...

Nee, numismatici denken verder dan de geschreven geschiedenis! 498 is dus het jaar dat Rome stopt en overgaat in Byzanthium.

En hoe zien we dat? Aan één van de grootste numismatische omwisseloperaties uit de Geschiedenis waarover historici overheen stappen: de geldhervorming van Keizer Anastasius uit 498.

Herinnert U zich de Euro nog? Sommige kassiëres in Nederland kunnen al niet meer zeggen wat er ook al weer voor die euro was aan muntreeks... Gulden of zo... ach ja, lipstick is belangrijker.

Zo was het dus ook in 498, alleen het gebied van die munthervorming en het feit dat het geld na de afkondiging van de Keizer op de 1 of andere dag totaal geen geaccepteerde betaalwaarde meer had (Wij Nederlanders kregen tot 1 januari 2006 de tijd om de guldenmunten om te wisselen, het papiergeld is nog inwisselbaar tot en met 2032) in een gebied dat geografisch groter was dan de Eurozone, spreekt dat enigszins tot de verbeelding?

Dan beginnen we nu met onze knoeperd, de munt met de M.

M is geen letter van het Latinistisch Alfabet, het is een Griekse numeriek.
M is niks anders dan 40 in oud Grieks genoteerd.

Een munt met een grote M is 40 nummi waard. Nummi is de Griekse benaming voor het Romeinse Follis, want we weten dat de Romeinen hun Follis nooit Follis hebben genoemd, nee, dat hebben Middeleeuwse Franse Monikken gedaan toen ze hun geschiedenis gingen schrijven en de eerste muntencollectie ontstond uit de geschriften der Nummismaten, waaruit de leer der Numismatiek stamt...

De Nummi (meervoud nummis) was dus de Griekse monetair aangeduide eenheid in Byzantium, en de grootste munteenheid in de tijd van de geldherziening van Anastasius werd een munt van 40 van deze Nummis, M, ook wel M-Follis aangeduidt.

Soms had je kleinere bedragen nodig, en nu we weten dat een munt van 40 Nummi onder te verdelen valt in deelwaarden, kunnen we er van uit gaan dat daar aanwezige Grieken daar ook hun eigen schrijfsel voor hebben, wat wij in beginsel uitschelden als letter zijnde in het Latinistische Alfabet.

Een 1/2 Follis oftewel 20 Nummi munt heeft altijd het schrijfsel K op de munt staan.

Een 1/4 Follis oftewel 10 Nummi heeft altijd als schrijfsel een I op de munt staan. De bevolking noemde deze munt DECANUMMIUM.

De muntreeks werd afgesloten met de laagste munteenheid van 5 Nummi, welke een PENTANUMMIUM werd aangeduidt, waarop het alfabetteken van de Epsilon (E) op de keerzijde staat.

De munten in de tijd van Anastasius droegen een keizersportret waarbij de Keizer naar de toekomst (rechts) of naar het verleden (links) kijkt. Deze munten waren gevolg van eeuwenlange Romeinse muntgewoonte, en de portretten zullen drastisch gaan wijzigen.

In de jaren 538 en 539 introduceerde de Keizer Justinianus een munt naar voorbeeld van de Oude Griekse stadsstaten, waarbij de Neus van de Keizer vooruit steekt omdat deze je recht in je gezicht aankijkt! Alhoewel de in hoog-reliëf uitgevoerde munten totaal niet stapelbaar waren, en in hoge mate aan slijtage onderhevig, en de Arabische onderdanen liepen te vloeken met hun Abacus (rekentafels) daar deze Nummi telkens omvielen bij de omrekening van niet-Byzantijnse munten naar bvb. Chinese- danwel oud-Indiaanse staten, op basis van metaalgewicht.

Vele Abacus-tafels later zullen de Keizersportretten ineens zo versleten zijn dat de munten wel stapelbaar werden; we zien vaak genoeg de sporen van het nagelvijltje nog in het metaal zitten, ook al stond er de doodstraf op de Keizer van zijn edele delen te beroven... Sommige rijkere Arabieren maakten hun eigen penningen naar het metaalgewicht, rekenpenningen genoemd...

Van de Epsilon tot aan de M, alle gezichten kijken je frontaal aan vanaf het jaar 538/ 539! Alles daarvoor staat en profile en kijkt van links naar rechts.

Alleen op de gouden muntslag in het Byzantijnse Rijk werd na 538 nog en profile aangemunt!

Anastasius was van de muntslag van de gewone man, voornamelijk het Brons werd aangepakt. Zilver daarentegen speelde ook na 498 geen rol in het betalingsverkeer: de Byzantijnen hadden een overvloed aan Brons en Goud, maar totaal geen zilver!

Voor de gouden muntslag der Byzantijnen was de grootste munteenheid de SOLIDUS.

Deze Solidus werd onderverdeeld in een 1/2 Solidus, SEMISSES genaamd, en een 1/3 Solidus, welke werd aangeduidt met TREMISSIS.

De mensen waren niet echt gelukkig met het nieuwe geld van Anastasius.
Brons rouleerde niet, en wat ze kenden was de Nummus, welke zo groot was als een speldenknop, nooit zwaarder dan 1 gram metaal, je was het voortdurend kwijt en koopkracht had het nauwelijks. Kleinere dagelijkse transacties waren onderhevig aan ruilhandel, en voor grotere bedragen had men de beschikking over tjokvol goud. Byzanthium werd vanwege het gegeven dat iedere burger tjokvol goud in zijn broekzak had, constant aangevallen door bijvoorbeeld Perzië, welke tjokvol zilver was per inwoner.. en zilver was weer minder waard dan goud.. Nee, die Romeinen uit de tijd van Anastasius zagen het brons meer iets voor de wapenindustrie dan dat je er mee kon betalen!

De Nummusmunten welke rouleerden in de tijd vóór Anastasius waren voornamelijk de grote oplagen van keizer Marcianus (450-457), Leo (457-474) en Zeno. Al deze Nummus zijn nu nog steeds te herkennen aan een naamgeving in een monogram op de achterzijde van de munt, al of niet voorzien van een Pax Christi-kruis.. deze munten worden ook wel eens als monogrammunten aangeduidt in het oud-Nederlands.
De laatste monogrammunt is van keizer Anastasius zelf (491-518), welke zo slecht is, dat het monogram niet leesbaar is en geen poging tot omschrift draagt.

Het voert hier tever om alle monogrammunten per keizer op te sommen; daar is dit artikel niet voor.

Anastasius werd in 491 na Christus Keizer der Byzantijnen.

De monetaire eenheid van dit Byzanthium is dus:

gouden SOLIDUS
gouden SEMISSIS
gouden TREMISSIS
bronzen NUMMUS

na 498 aldus aangevuldt met:

bronzen 5 Nummi PENTANUMMIUM (E)
bronzen 10 Nummi DECANUMMIUM (I)
bronzen 20 Nummi (K)
bronzen 40 Nummi (M)

Behalve de Keizer komen er ook op een veel later tijdstip Christelijke Symbolen op vooral de K en de M te staan: het is de Jezus Christus gekopieerd naar een mozaïek uit de Aya Sofia van Constantinopel...
Dit hebben we te danken aan Keizer Justinianus vanaf 538 na Christus tot het einde van het Byzantijnse Rijk...

[Danny de Munt]

Gelukkig vond ik dit oude topic!
Ik ga binnenkort naar Duitsland toe naar een vriend van mijn oma
Deze heeft een hele collectie uit deze tijd en hij wou op e.o.a. manier mij spreken hier over toen hij hoorde dat ik munten spaar.
Aangezien deze lieve man ons altijd dingen opstuurt enzo voel ik me beetje verplicht er heen te gaan een dag om er over te praten.
Maar wie oh wie kan mij iets vertellen over de zeldzaamheid van deze munten.
Ook zou ik graag weten wat zo een munt gemiddeld kost en of er een catalogus hiervan is.

Groet Danny

[Martin]

Hoi Danny,

Je zou eens kunnen kijken op: http://www.wildwinds.com/coins/sb/i.html. Een mooi overzicht van Byzantijnse munten met een prijsindicatie.
Zelf heb ik ook verschillende Byzantijnse munten, met name komvormige exemplaren. Mij is nooit duidelijk geworden waarom deze die specifieke vorm hebben of hoe die geslagen zijn. Wellicht kun je hem daarover laten vertellen en die kennis hier op het forum delen. Hoe dan ook zal hij veel kunnen laten zien en die dag zal voorbij vliegen denk ik. Heel veel plezier!
Hieronder trouwens een munt van Alexius III die stamt uit 1195 - 1204.

Marvin

[Danny de Munt]

Hoi Danny,
Mij is nooit duidelijk geworden waarom deze die specifieke vorm hebben of hoe die geslagen zijn. Wellicht kun je hem daarover laten vertellen en die kennis hier op het forum delen. Hoe dan ook zal hij veel kunnen laten zien en die dag zal voorbij vliegen denk ik. Heel veel plezier!

Marvin

Dank je wel voor deze site!
Ik ga hem deze ook laten zien als ik bij hem ben.
Ik zal zo veel mogelijk vragen aan hem over de informatie die hij me kan vertellen.
Het is nog onduidelijk wanneer ik die kant op ga het kan nog wel even duren.
Ik heb het e.e.a. al gelezen er over op internet en op het forum hier.
Als meer mensen hier iets over wilt weten laat het even hier weten.

Wellicht hebben andere forum leden antwoord hierop en zo niet ga ik het daar navragen.
Ik zal ook proberen of het lukt om een serie foto's er van te maken om hier te kunnen laten zien.
Wellicht neem ik een laptop + scanner mee hiervoor