Maar zover is het hier noch niet. Het Australaziatische continent moet nog ontdekt worden door de Europese mogendheden wanneer we beginnen met de opmars van de muntslag in deze regio. De Romeinen hadden al weet van het Chinese keizerrijk en het Indiase Keizerrijk vanwege de handelscontacten, die verder in de Byzantijnse tijd werden afgeschermd door diezelfde "Oost-Romeinen".. om vergeten te worden in het westelijk gedeelte van het continent Europa.
Het is de Europese manier om alles te documenteren wanneer je waar en voor wie bent geweest. En zodoende worden ontdekkingen geclaimd, om achteraf vast te moeten stellen dat je geenszins de eerste bent die een voetzool op het strand hebt gezet.
Op de Malediven leefden slakken van de Kauri-variant, en dit beestje was de leverancier van betaalmiddelen die overal werd geaccepteerd, van Afrika tot aan Zuid-Amerika. Monopoly op deze handel hadden de Chinezen, die hiertoe solide vrachtschepen ontwikkelden, voorzien van geschoold personeel, goed geproviandeerd en bewapend met kanonnen, welke vuurden op buskruit. Deze Chinese Jonken hadden vaak meerdere dekken en zeilden tussen het Keizerrijk en voornoemde continenten heen en weer.
Slaven waren overal gezocht, waarom zelf werken wanneer je het een ander kan dwingen om te doen. In de Romeinse tijd waren de Chinezen al de hofleveranciers voor Slaven in Romeins Syria (Antiochië), welke ze kochten bij de Nubiërs in huidig Somalia-Ethiopia.
Een baby en een bejaarde ging weg bij deze Nubiërs voor 500 tot 800 kauri, een mooie gezonde slavin met een stevig gebit was 2500 kauri en een volwassen man 4000 kauri. De slavenhandel heeft bijgedragen aan het feit dat de slakken zich nauwelijks konden voortplanten, en vandaag de dag zijn de schelpen officieel Bedreigde diersoort. Nadat de Nubiërs door problemen met de Romeinen in Egypte ophielden te bestaan en zelf als slaaf eindigden, namen de Arabieren de slavenhandel grotendeels over en tot 1950 werden er nog transacties met mensen gedaan, betaald in kaurischelpen.
Om de breekbare kaurischelpen te vervangen en beter vervoerbaar te maken, sneden de chinezen deze in platte schijven. Deze platte schijven noemden zij cash, en de platte schijf stond model voor de gegoten bronzen en koperen munten, welke de instempeling dragen met de tekst van "dit geld is van keizer ", gevolgd door de naam, met op de keerzijde de muntplaats en soms een waarde-aanduiding voor Chinees-koloniaal gebied (Annam, Koryo (Korea))
De Aboriginals in Australië dreven handel op basis van artikelen, en accepteerden ook cashmunten van Chinezen en Javanen, voordat de Portugezen van Magellan in 1552 West-Australia documenteerden voor de Portugese Kroon.
In 1552 waren de Portugese Karakken (Kraakschepen) lang niet zo solide als de Jonk. Slechte proviandering, ongeschoolde bemanning waarvan alleen de kapitein geen analfabeet was, vaak opgeleukt met terdoodveroordeelden die er alles aan deden om weg te komen van het schip: ah, de Glorieuze tijd van de ontdekkingen. De Chinezen kwamen incidenteel in Noord-Australia, maar vonden hier weing van hun gading, en dus eigenlijk niet de moeite waard om maar op de kaart te zetten.
Ook het Sumatraanse Modjopahitrijk vermeldde het bestaan van het grootste eiland ter wereld niet, ondanks het feit dat veel vis werd gevangen in de baaien van dit eiland. Men vond het niet belangrijk genoeg er aantekening van te maken.
De Republiek der Verenigde Nederlanden heeft een grote rol gespeeld in de verspreiding van de muntslag en de acceptatie hiervan bij de vele verschillende volkeren met de Vereenigde Oostindische Compagnie, welke later grof beconcurreerd zouden gaan worden door de English East India Company.
In Europa kreeg Maurits van Oranje-Nassau ruzie met de in Den Haag residerende Portugese troonopvolger. Einde bondgenootschap. Hiermede werd de koloniale oorlog in de Oost een feit, wanneer Portugese kolonies worden aangevallen door Hollanders enerzijds en Britten anderszijds. Uiteindelijk resulteert dit in het Hollandse handelseiland Decima in Japan.
Vanaf Kaap de Goede Hoop in Zuid-Afrika, zeilde men eerst in een rechte lijn, totdat men afboog naar het Noorden als men land had gespot. Bij een foute gradenberekening van de bevelhebber, was dit land niet Indonesië, nee, Australië danwel Tasmanië (Abel Tasman).
De Gulden Draeck was het eerste Nederlandse schip die zich te pletter vaarde op de rotsachtige westkust van Australia. Overlevenden scheepten zich in, gingen aan land met hun te redden bezittingen, waaronder (edel)metaal, en probeerden zich dan in leven te houden in een vreemde omgeving totdatv de volgende boot van de VOC ze kwam zoeken. Elke passerende Aboriginal was volgens Gods leer een heiden, dus je mocht ze neerknallen met je musket. Daarna kwam de stam Aboriginals hun verdwenen stamgenoot zoeken, en dat eindigde meestal in de dood van de Europeanen door de gifpijltjes en de boomerangs... Zodoende vinden detectoristen in de West-kust van Australia VOC-duiten en zilver uit de tijd dat Australia nog niet op de kaart der handelsroutes vermeldt was.
Men had bij een Europese ontdekkingsreis niet meer geld bij zich dan je per man kon dragen. Pas wanneer er een nederzetting wordt gesticht, laat je muntgeld meevaren bij een volgend transport als behoefte van de "vrijwillige" kolonisten. Als numismaat moet je van deze vuistregel doordrongen zijn wil je begrijpen waarom de munt zich binnendringt in beschavingen die met ruilhandel eeuwenlang bestaan.
En zo springen we over naar 1788 wanneer Botany Bay wordt opgericht door vertegenwoordigers van de East Indian Company, wanneer de eerste kolonisten in Amerika een economie gaan vormen met het schaarse aanwezige materiaal, en een zooi agressieve aboriginals die het niet leuk vinden om met musketten beschoten te worden wanneer ze ruilhandel met die kolonisten proberen te drijven. De kolonie is namelijk geen multiculturele samenleving zoals Balkenenende denkt te weten!
De Australische numismaat Coleman P. Hyman schreef in 1893 een boekje, geheten "AN ACCOUNT OF THE COINS, COINAGES AND CURRENCY OF AUSTRALIA", thans een antiquarisch werkje wat niet iedere muntjesspaarder in zijn kast kan hebben mede temeer dit naar mijn weten nooit herdrukt is.
Hyman heeft uitgebreid historisch onderzoek verricht naar het leven in de Botany Bay kolonie ten tijde van de First Fleet, zijnde de eerste schepen die hier verzeild raken. Er werd gehandeld met meegenomen Engelse valuta, Spaanse Pilaardollars, rum, maiskorrels, en munitie.
Gouverneur van Botany Bay was Captain Arthur Philip R.N., welke militaire commandant een huis liet bouwen bij het plaatsje Parramatta in het jaar 1791. De kolonisten leden hongersnood, en de militairen rantsoeneerden mais en rijst, om vis met de Aboriginals te kunnen ruilen.
Het gouverneursrapport meldt dat er in September 1791 een aantal schepen van de East Indian Company binnenvoeren, welke wat proviandering en luxegoederen achterlieten, daar Botany Bay door het moederland tot strafkolonie was gemaakt. Razzia's bij weeshuizen en hoerenkasten in Engeland was een Christelijke opruiming om deze mensen met Gods Lof op een boot te deponeren en aan het andere eind van de wereld (Down Under) een gezinnetje te laten stichten. Van deze boten kwamen een aantal Spaanse Pilaardollars aan wal, welke door sommigen als 5 Shillings werd ingewisseld, anderen rekenden er 4 Shilling en 6 Pence voor, terwijl de Gouverneur wettelijk de 5 Shilling moest handhaven terwijl de economie anders bepaalde. Als wisselgeld van zo'n Pilaardollar ontving je een hoeveelheid rum, en daarmee krijg je te maken dat de meeste rum werd genuttigd en niet werd doorgegeven als valuta-eenheid.
Onder Gouverneur Hunter werd de rum verboden als wisselgeld; de vervanger whisky werkte ook niet als munteenheid. Australië was niet het enige gebied waar distillaat van thuis of van de Caraïben als munteenheid rouleerde. Ghana was een Afrikaans land waar je alleen met Hollandse Oude Jenever of Engelse Gin een slaaf kon afrekenen bij het Ashanti-volk.
Kratten en flessen werden meestal ongeopend verhandeld, en deze gingen van hand tot hand. En dan heb je ingebieden met pasmunttekort nog steeds hetverschijnsel van kopiëren van roulerend geld.
1800. Er wordt een pamfletje opgehangen dat er een boot aankomt, the PORPOISE met voor 550 pond aan koperen Engelse Pennies aan boord. groot nieuws in de kolonie. Totdat deze boot gearriveerd is gelden de volgende wisselkoersen, welke als munt wettig betaalmiddel bevonden zijn door de Gouverneur:
1 Engelse Guinea waarde 1 Pound 2 Shillings
2 Portugese Johanna waarde 4 Pound
3 Portugese Half-Johanna waarde 2 Pound
4 Hollandse dukaat 9 Shillings 6 Pence
5 Brits Indische gouden Mohur uit Hyderabad 1 Pound 17 Shillings 6 Pence
6 Brits Indische Pagoda uit Arcot 8 Shillings
7 Pilaardollar 5 Shillings
8 Brits Indische Rupee uit Bengalen, Madras of Mumbai(Bombay) 2 Shillings 6 Pence
9 Hollandse Gulden 2 Shillings
10 Engelse shilling 1 Shilling 6 Pence
11 Een koperen munt met een gewicht van 1 ounce 12 Pence.
De Pilaardollars rouleerden het meest in de kolonie. De meegebrachte hoeveelheid koperen Pennies op de Porpoise was ontoereikend voor de circulatie, en zodoende werden hoeken afgesneden van de gelande munten. Er was geen muntslag in Australië. Wat doet een militair commandant nu?
Men gaat hetgeen voor hande is omvormen, veranderen. Gouverneur Macquarie proclameert op 1 juli 1813 dat de op hande zijnde zilvervloot met Spaanse Pilaardollars ter plekke het middenstuk zullen verliezen.
Elke Spaanse Officiële ingekeepte munt draagt de tekst NEW SOUTH WALES 1813 FIVE SHILLINGS.
Het middenstuk, DUMP geheten, draagt de tekst NEW SOUTH WALES onder een kroon staande enerzijds, en anderszijds FIFTEEN PENCE. de wijze waarop het middenstuk verwijderd werd, maakte van de pilaardollar een ring, welke de Aboriginals wel wilden accepteren voor vis en vlees, daar de stamoudste of medicijnman dit als sieraad om de nek kon dragen. Zo is deze ring nu aan zijn naam van HOLEY DOLLAR gekomen.
Beide delen tezamen vormen een huis wat je kan kopen, beide stukken los is een leuke wereldreis wanneer je deze in bezit zou hebben!
Want de vervalsertjes gingen ook aan de gang met de Holey Dollar! In 1822 circuleerden meer valse dan echte Holey in de kolonie. Het was zelfs de aanleiding om ze officieel maar buiten de omloop te stellen. In 1828 kelderdede Holey Dollar naar 3 shilling en 3 pence, terwijl de Dump 1 shilling en 1 penny waard was aan koopkracht.
Vanuit Londen arriveren nog steeds geldtransporten, die niet aan de pasmuntvraag konden voldoen. Zodoende maakten instanties en winkeliers hun eigen geld, tokens geheten, een verzamelgebied waarmee Australiërs zo'n 600 typen zoet zijn om ze bij elkaar te sprokkelen. Deze Australische tokens rouleerden ook op het grondgebied van Nieuw-Zeeland, terwijl Nieuw-Zeeland tokens zich vermengden met Australische tokens op het gebied van Australië. Je kan er zo gemakkelijk reclame op maken, zodat mensen naar jouw winkel komen voor hun dagelijkse boodschappen. En deze tokens circuleerden wettelijk tussen 1828 en 22 september 1866 in Australia.
1851. Goud! Goud aan de Westkust! New South Wales wordt overstroomd door gelukszoekers die op vrijwillige basis naar de kolonie komen, en verder het land intrekken wanneer bij Mount Alexander in de staat Victoria ook goud wordt gevonden. De kolonisten die er al waren trekken in allerijl de binnenlanden in, zodat in maart 1852 8000 man New South Wales hadden verlaten. En elke golddigger kon niks meer aan munten meenemen dan dat ie kon dragen. Iedereen zocht naar goud en de gewassen rotten weg op de velden: gekelderde prijzen, hongersnood, spooksteden en geklapte aandelen in niet meer bestaande ondernemingen zijn het gevolg van een gold-rush onder een kleine bevolking.
Er werd veel goud gevonden, dat is waar! En dan? Wat doe je er mee? Rond 50.000 Pound kwam er aan goud uit de grond van New South Wales. Door het pasmunttekort wordt nu in stofgoud betaald: 1 ounce stofgoud is 56 tot en met 70 Shillings waard. Het is beter om het gevonden goud ter plekke aan te munten, maar het moederland heeft dat expliciet verboden in de wetgeving.
De Engelse vorst geeft uiteindelijk als noodwetgeving de South Australia Act of Parliament nummer 1 uit, met hierin de vervatte Bullion Act, zodat men eindelijk kon gaan aanmunten. Gouden tokens komen in circulatie, met teksten als WEIGHT OF INGOT 0Z. 0.DWT 5 GR 8 EQUIVT. WEIGHT OF 22 CARATS OZ. O DWT. 5 GRS 15, met een kroon boven de tekst, de letters S.A. en 1/8 en 23 carats. Men noemt ze ADELAIDE INGOTS.
Een Adelaid Ingot maakt je Euromiljonair als je ze in je collectie hebt zitten. Ze zijn bijna allemaal omgesmolten na gebruik, er liggen er wat in museale collecties en bij Amerikaanse miljardairs in de kluizen. Het dichtste bij is het exemplaar in het British Museum te London.
Op 23 november 1852 wordt een nieuwe muntwet uitgevaardigd te Adelaide, om de Ingots te gaan vervangen door de goudgraad te testen en op basis van gewicht identieke porties te maken tegen een koers van
3 pounds 11 shillings per ons standaard goud. Het exacte gewicht moet worden ingestempeld per metaalschijf en de daartoe gegeven waarde, afgekondigd in de Soputh Australian Gazette, van 5 Pounds, 2 Pounds, of 1 Pound en 10 Shillings. De Mallen werden vervaardigd in de Adelaide Government Assai Office om aldus schijven te munten van 5 en 1 Pound waarde-aanduiding.
Het design was simpel: een kroon in een cirkel, datum 1852, voorzien van een kralenrand. In de cirkellijn tussen de middelcirkel en de muntrand de tekst GOVERNMENT ASSAY OFFICE met een kleine roos ter decoratie, gevolgd door ADELAIDE en afsluiter een tweede roos. Keerzijde VALUE/ONE/POUND in 3 regels. Vervolgens de tekst WEIGHT 5 DWT : 15 GRS (roos) 22 carats (roos). Het leek niet op de Sovereign en dus ging Buckingham palace in London accoord, terwijl ook het Parlement in Whitehall London niet beledigd was. In principe waren deze munten een vorm van kritiekop een moederland dat niet met de benodigde metaal over de brug kwam, en zodoende moesten de kolonisten het zelf maar uitzoeken. De vervaardigde 5 Pounds is vermoedelijk in zijn geheel omgesmolten, de 1 Pound is zeldzaam. Een enorme hoeveelhied is hiervan vervaardigd, totdat de stempel brak. Deze breuklijn is te zien op de pound-munten als een golvende lijn op het muntoopervlak, welke dieper en dieper wordt nadat de gebroken stempel doorgebruikt bleef worden.
In 1853 wordt in Sydney een branche van the Royal British Mint opgezet om het gevonden goud om te zetten in (Half-) Sovereigns. Sydney kan de capaciteit niet aan, zodat ook Melbourne in 1872 en Perth 1899 voorzien van een mal gemaakt in London de munt gingen vervaardigen. Deze sovereigns dragen de letters S (Sydney), M (Melbourne) of P (Perth).
Goud was het begin van het aanmuntingsproces in de kolonie. Verbeterde communicatietechnieken en de introductie van de Stoomschepen bracht het moederland dichterbij die kolonie. Het Engelse geld bereikte veel sneller en vaker de kolonie dan voorheen, en zodoende circuleert de Engelse valuta tot en met de jaren 1920, wanneer koning Edward VII (1901-1910) zijn portret ziet verschijnen van de Florin, Shilling, Sixpence, Threepence in het jaar 1910, welke zilveren munten werden onderbroken door de dood van Edward VII in 1910. George V besluit opnieuw voor australia muntrecht te verlenen (1910-1936), en zodoende verschijnen er in 1911 Halfpennies en Pennies zonder het portret van de vorst.
De aanmunting van dit kopergeld en zilvergeld was in Londen, Calcutta en bij de fabrikant Ralph Heaton in Birmingham tot en met het jaar 1918. De hindernissen van de Eerste Werledoorlog (1914-1918) deden Sydney, Melbourne en Perth overschakelen van goud naar ander muntmetaal.
Half Crowns en Farthings waren in Australia niet populair. Ook de in 1937 en 1938 vervaardigde Crown was onpopulair bij de bevolking, dus deze munten werden gestaakt. De Crown van 1936 is dus meer een kroningspenning dan een munt met een betaalwaarde. De Florin werd de hoogste waarde van de muntreeks, met in 1927 de eerste herdenkingsmunt voor de opening van het Parlementsgebouw van Canberra. In 1966 wordt er gedecimaliceerd waarbij de Dollar wordt onderverdeeld in 100 Cents.
Munten kunnen een ingrijpende doch vernietigende slag toebrengen in een Stenen Tijdperk bevolking. Dit is niet hypothetisch! Laten we eens doorvaren naar de overkant, de Maori van Nieuw Zeeland. Ze tatoeëren naar behoren (tribals op de bilspleet komt van deze cultuur vandaan), snijden stenen bij het leven voor godsdienstige en oorlogszuchtige redenenen, trekken een eng gezicht met grote ogen en uitgestoken tong ter begroeting en kijken vreselijk lelijk als ze blij zijn.. je zou er bang van kunnen worden... waar zekere Europeanen op het punt staan achter te komen.
Jade komt niet veel voor in New Zealand, en goud is een metaal wat je zo kan oppakken uit de rivier. Verdwaalde Chinese handelsexpedities zeilden in de Romeinse tijd al op Nieuw Zeeland om Chinese jadestenen om te ruilen voor goud. Door de rotsachtige kusten van het eiland ontwikkelden de Maori's zich tot een gevreesd zeevaardersvolk, die gehele vlotten kano's naar Australië en overige Pacific-eilandjes aandeden. De Vrijdag van Robinson Crusoë is dan ook hoogstvermoedelijk een Maori met zijn tatoeages. Maori ontwikkelden een soort van weefgerei waardoor ze een mantelcape droegen met een Schotse kilt-achtige rok.
Nu komen de Europeanen aan wal in Nieuw Zeeland en begint het gedonder om goud. De Europeanen zien de angstaanjagende welkomstdans van de Maori als een aanval en openen het vuur op de menigte: kortom, de kolonisatie is begonnen.
Kolonisatie die leidt tot de ondergang van de Maori-beschaving, die door hun aanpassingsvermogen vliegensvlug ontwikkelen naar de moderne beschaving.
1835 Een artikel van W. Yate in An ACCOUNT OF NEW ZEALAND verschijnt waarin de schrijver beschrijft hoe de ruilhandel werd vervangen door de introductie van Britse munten en Pilaardollars. De Maori vonden de metalen schijven door hun vervoerbaarheid erg gemakkelijk, en schakelden daardoor erg snel over als natuurvolk naar de moderne maatschappij en dito economie. Men gebruikte de ontvangen schijven als verhandelbaar statussymbool (zien we dat anno nu niet terug met euro enzo in blisterverpakking?
), en juist de onderverdeling in het numismatisch stelsle van grote en kleine eenheden waren ideaal om kleding, wapens, voedsel en overige zaken te verkrijgen, zonder dat je buurman kon zien wat voor bezit je had! De Europeanen pasten allerlei trucs toe op de goedgelovige inheemse bewoners: farthings werden verguld en weggegeven als zijnde gouden Sovereigns, sportmedailles dienden als Pilaardollars engekopieerde munten gingen voor echt over de toonbank bij de Settlements (handelsnederzettingen). ER IS NERGENS TER WERELD ZOVEEL VERVALST ALS IN NIEUWZEELAND MET DE OFFICIËLE GOEDKEURING VAN HET BEVOEGD GEZAG.
Winkeliers stelden onafhankelijke(corrupte) tussenpersonen aan die de geldstukken van de Maori's moesten controleren op echtheid voordat deze de noodzakelijke voorraden meekregen. Diezelfde verraderlijke Britten sluiten in 1840 een verdrag met de Maori-vorsten in de plaats WAITANGI, waardoor Nieuwzeeland Brits grondgebied wordt. De ruilhandel bleef in de binnenlanden bestaan, aan de kust was het muntgeld wat de economie draaiende hield.
Groot-Britannië spaarde afval op: alles wat niet goed werd bevonden voor circulatei bij The Royal Mint werd als kopergeld bestempeld om het pasmunttekort in Maori-land aan te vullen. Nergens ter wereld komen zoveel misslagen van Pennies en halfpennies voor als in Nieuw Zeeland! Er werd aan numismatisch afval een nieuwe bestemming gegeven, en dat was lucratiever dan omsmelten in een munterij. En zodoende zien we dat de Australische merchanttokens, naast Pilaardollars lustig blijven circuleren in Maoriland wanneer iedereen eigenlijk nieuwe pasmunt in the Commonwealth verstrekt krijgt, de ingewisselde munten worden overgevaren en gedumpt worden bij de Maori's. Zodoende rouleert ook geld van de USA, Bermuda, Frankrijk,Brits India, Muscat, Nederlandsch Indië aan deze vreemde kusten, waarbij het gewicht van de munt doorslaggevend is en niet de nominale waarde. Tot 1847 werden Franse munten als wettige betaling aanvaardt, evenals Indiaas geld. Het aanwezige al of niet gedumpte vervallen valuta aan zilver werd gewogen en daartoe had iedere winkelier een omrekentabel in de winkel hangen, waarbij velen een toeslag rekenden voor het inwisselen van de diverse munteenheden onder de noemer administratiekosten (vergelijkbaar aan het pinnen van een bedrag onder de euro alhier). Om klanten (Maori) aan je winkel te binden, moet je zorgen dat ze nergens anders hun geld kwijt konden dan bij jou: tussen 1857 en 1881 sloeg bijna iedere respectabele winkelier zijn eigen tokens met adresgegevens en pittoreske voorstellingen, variërend van stadsgezichten a la ansichtkaart, flora en fauna, alsmede Maorikrijgers al of niet in oorlogstenue. Hoe mooier de uiting, hoe meer aanloop in je winkel vanuit de binnenlanden!
Deze tokens vermengden zich met Australische merchanttokens, waarbij de Tasmaanse hoofdstad Hobarth het middelpunt vormde. Tot en met het jaar 1897 bleven tokens in Nieuw Zeeland deel uitmaken van het alledaagse betalingsverkeer. Er zijn naar mijn weten zo'n 147 verschillende typen van bekend.
Officieel was gedurende die jaren de Britse munteenheid de enige in circulatie! Tussen 1930 en 1933 waren echter zoveel smokkelaars van vervallen geld actief in de regio, om de lucratief ingekochte partijen muntgeld als pennies en shillings in Maori-land te dumpen, dat er een overkill gesignaleerd werd aan vreemd muntgeld ten opzichte van het Britse muntstelsel, dat de autoriteiten achterliepen met de publicatie van omrekentabellen. Iedere winkelier bezat een kist vol geldstukken zoals waardeloze VOC- en EAC duiten en kepengs, ingenomen ter betaling van geleverde goederen en of diensten. Postzegels voor brieven en ansichten werden in van alles afgerekend behalve Britse danwel Australische valuta..
En zo kreeg Maoriland uit een onhoudbare situatie zijn eigen muntreeks in het jaar 1933! Het Australisch Pound leidt in 1930 aan een hevige inflatie ten opzichte van het kunstmatig hooggehouden Britse Pound, tengevolge van een Zwarte dinsdag in September 1929, wanneer The Great Depression om de hoek komt kijken op de Waalstraat (Wallstreet) van New York. de NewZealandse autoriteiten probeerden Australisch Zilver en koper te gaan weren uit de circulatie, waardoor meer en meer Australisch geld werd omgewisseld voor Engels geld bij de Geldsmokkelaars, omdat een Maori niet in een openbaar bankgebouw, park of café mocht komen (Rassenwetten: Adolf Hitler was niet de eerste!).
In 1933 zakt de pound van Newzealand door de hoeven, mede door de werkzaamheden van de onuitroeibare smokkel. Al het aanwezige zilver wordt bij de mensen thuis opgehaald en verscheept om als Brits geld weer terug te keren. Praktijk is dat het leger en de politie in de Maori-dorpen razzia's houden, platbranden tot op de grond en de bevolking netjes in te controleren gebieden zet, reservaten genaamd. Hoofd van die vergaarbakken waren kerkelijke instanties, lekker gemakkelijk getraumatiseerde mensen vertellen hoe lollig het lijden van Christus wel niet is en wat stellen hun problemen dan wel niet voor? Het begrip: de Missie is geboren.
1933: De regering stelt een commissie in, THE COINAGE COMMITTEE, met het doel zo snel mogelijk eigen geld te ontwikkelen op basis van het Britse verplichte muntstelsel, voorzien van lokale motieven. In 1935 kwam de Crown erbij, toen George V zijn kroningsjubileum vierde. Het verdrag van Waitangi wordt in het oorlogsjaar 1940 met een halfcrown en crown vereerd, terwijl in dat jaar ook de eerste halfpennies en pennies de muntreeks in werden gelanceerd. In het jaar 1967 decimaliseerde het land zich en schakelde men over op 100 Cents= 1 Dollar.
Hiermede besluit ik het eerste gedeelte van de muntslag welke de wereld overging vooralsnog. Vanuit de hamerslag naar de machine toe. Alle machinale munten ter wereld zijn goed gedocumenteerd en terug te vinden in de catalogi. Sommige landen als Nederland, Frankrijk en Engeland hebben ook catalogi die zich richten op de hamerslag, met die verwijzing dat door de opmars der detectoristen men met de info altijd achterop komt: er moet eerst iets gevonden worden voordat er een aantekening in de nieuwe editie van... komt.
