Hoofdstuk 1. Egypte en Babylonië

In deze rubriek vindt je veel informatie over het onstaan van de munt. Veel achtergrond informatie en leuke weetjes. Houdt je niet in om leuke weetjes te plaatsen.

Moderator: grivnagozer

grivnagozer Nederland
Moderator
Moderator
Berichten: 2679
Lid geworden op: 28 jul 2009, 01:47
Locatie: Rotterdam

Hoofdstuk 1. Egypte en Babylonië

Bericht door grivnagozer »

Ruilhandel was van oudsher de aangewezen vorm om aan goederen te komen. De oude Egyptenaren ontwikkelden een hoge mate van geciviliseerde samenleving zonder geldstelsel. Dat was in weze voor onze begrippen vreemd, daar die Egyptenaren rondliepen op de grootste goudmijnen van de antieke wereld.

Het rijk van de Farao was aanvankelijk verdeeld in 2 hoofdregio's, te weten Opper-Egypte en Nubia, warvan de begrenzing bepaald was op enerzijds de rivier de Nijl en anderszijds de Rode Zee, tussen de 23-ste en 26-ste lengtegraad.

De oevers van de Nijl bestonden uit goudhoudend gesteente, en met de geleidelijke ontginning verschijnen de eerste religieuze danwel kunstvoorwerpen van goud aan het einde van het 5e millennium voor Christus.

In Nubia moest er dieper gegraven worden en was het niet mogelijk het goud gewoon uit het water op te rapen. Voor het graafwerk ontstonden de eerste slavenkolonies.

Rond 5000 voor Christus werd ook voor het eerst koper gebruikt, en wel op het eiland Cyprus. Om het buigzame koper te verharden werd op een gegeven moment een verharding uitgevonden, brons geheten.

Rond 1600 voor Christus begint aldus de Bronstijd in de Mediterrane wereld, in welke tijd de meeste bevolkingsstammen wel van elkaar afwisten, maar nauwelijks interactie hadden.

De Kassieten waren echter een stam die wel interactie hadden met hun omgeving: zij verwoesten de beschaving van de Eufraat- en de Tigris-rivier, Babylonia geheten, rond 1800 voor Christus. In dezelfde tijdsspanne galopperen de Hyksos-stam uit hedendaags Syria de Egyptische grenzen over.

Deze twee grote veranderingen in machtstructuur brengt een uitvinding teweeg, waar we vandaag de dag nog mee te maken hebben: economie.

De verovering van Egypte door de Hykios brengt grote karavanen vluchtelingen op de been, welke hun heil zoeken in het noordelijke.
In Egypte breekt het tijdperk aan wat men het Nieuwe Koninkrijk noemt rond 1600 voor Christus, terwijl het eiland Kreta en nabij gelegen Hellas overspoeld wordt met Egyptische vluchtelingen, welke periode is onder te verdelen in de Laat-Minoïsche en de laat-Hellenistische periode, wanneer uitheemse motieven geplaatst worden op inheemse voorwerpen.

Het paard waarop de Hyksos als eerste galoppeerde, wordt het belangrijkste vervoersmiddel, en brengt stammen over grote afstanden de mogelijkheid om oorlogen te starten. Om bescherming te vinden tegen oorlogen en diefstal, worden de eerste handelskaravanen met lijf en daad beschermd door speciaal opgeleide vechtjassen, welke te paard gezeten sneller was dan de lastdragende ezeltjes en kamelen.

Wanneer oorlogen beeindigd worden, sluit men verdragen, ook ten behoeve van de handel. En met die handelsverdragen wordt de noodzaak geboren van 1 uniform ruilmiddel dat makkelijker te vevoeren is dan de gebruikelijke os en koe. De Egyptenaren en de Grieken gebruikten vee als betaalmiddel, doch de Mesopotamiërs gaan stukken goud, electum (goud en zilver vermengd) en zilver gebruiken alsmede bronzen gewichten.

De os wordt een rekeneenheid van gewicht, en dat zal het dier heel lang blijven. De Semieten en de Egyptenaren betaalden de rekening met linnen en geverfde wol, terwijl de Hittieten met zilveren gewichtjes betaalden, de Cyprioten met koperen staven in de vorm van een ossenbult (Ingot), en daarmee werd de levende os de waardebepaling en aanduiding; wanneer echter het beest overleed, was de os niets meer waard.

Een gewicht van 8 1/2 gram goud, gegoten in een ringetje werd min of meer de waarde van een os. Die 8 1/2 gram goud was evenveel waard als 60 kilogram koper, het gewicht van een Cypriotische Ingot.

De Grieken noemden deze ingots TALENTON, ze gingen ze nagieten en aangezien hun koper en brons inferieur was aan de Cypriotische metalen, werd het Griekse koperstaafje 3000 keer zo zwaar als het 8 1/2 gram wegende gouden ringetje. Talenton is meervoud voor Talent, zijnde een Griekse Ingot, eveneens in de vorm van de rug van een os, doch zonder een kop en een staart. Metaalschaarste doet het gewicht van een Griekse Ingot (gemiddeld 25 1/2 kg) altijd variëren, terwijl een Cyprioot minder oorlogszuchtig was aangelegd en daartoe dus een stabieler gewicht had (37 kg).

De Babyloniërs hadden grote goudreserves, en hun gewichten waren 8.34 gram wegende Shekels, naast een onduidelijke goudachtige legering van 30 kilogram, Biltu geheten. Babyloniërs deden iets wat de andere volkeren nog niet kenden: sterren wichelen en daartoe afstanden berekenen: de geboorte van de wiskunde.

Babylon vond het opdelen uit zoals wij het schrijven: 1/2, 1/3 etc. naast 1 en een 1/2 gewicht, maakten ze ook een 1/3 gewicht, Manah geheten.

1 gouden Shekel weegt 8.34 gram
60 Shekels is 1 Manah, die 500.40 gr weegt
60 Manahs is 1 Biltu, welke 30024.00 gram weegt.

In de stad Ninévé wordt voor het eerst de vorm van de os verlaten, en gebruikt men gewichten in de vorm van een eend. In archeologische vondsten zijn eenden gevonden ui 2472 voor Christus gedateerd met de naam van de heerser Dungi enerzijds, en de waardeaanduiding anderszijds, 10 manah. Eveneens is er een eend bekend met een uitgebreide inscriptie: 30 manahs enerzijds en het Eriba-Marduk Paleis van Koning van Babylon, welker koning regeerde rond 770 voor Christus.

Babylon kon een vrij stabiele economie voeren, want het gewicht van een stenen eend uit 770bc is gesteld op 500 gram. Had het een politieke reden om de .40 maar weg te laten? De handel met de Ioniërs groeide gestaag tussen 1000 en 800 voor Christus, welke hun Talent omdoopten tot Mana. Ioniërs woonden ver verwijderd van Babyloniërs, en de tussenpersonen die hadden de schepen: Foeniciërs.

Het alhier gebruikte begrip gram bestond echter nog niet in dit tijdperk. De ingeprinte nummers verwezen naar een tabel welke iedere afweger bekend was. Hoe meer goud je kreeg als handelaar, hoe groter de kans dat je overvallen werd: je vindt een afschrikwekkende god uit, zet er een paleis of tempel omheen met een paar betaalde wachtposten, en voila: de eerste bank is een feit. Alhier noteerden speciaal aangewezen schrijvers wie wat meenam of bracht, het gewicht en de data van de transactie op kleitabletten.

Met de opgraving van het paleis te Knossus op Kreta door Sir Arthur Evans duikt voor het eerst een kleitablet op die beschrijft dat er een hoeveelheid ingots in de koninklijke schatkamer was gestort ter voldoening van een transactie bij de heerser bekend. Deze transacties waren eigenlijk alleen bestemd om de hofhouding mee te betalen; een handelaar kon niet zomaar een paleis binnenlopen en een storting doen.

Babylon neemt hierop het voortouw wanneer de Semieten een systeem verzinnen om al het metaal bij elkaar neer te leggen, te bewaken en op gezette tijden met dringende redenen uit te lenen aan gewone burgers met een rentebepaling. Tevens betaalden de geldlenenede burgers de bewaking van de liggende gelden.

Van Babylon via Mesopotamië via Phoenicië naar Hellas was de weg die het bankcircuit ging afleggen. Ook schreef men lokale gewichten op en berekende precies wat een Hellas gewicht waard was in Babylon en vice versa. In een tijdsbestek van 2700 jaar is nu de voorwaarde geschapen om tot muntslag te gaan komen, want het gereken is teveel een gedoe.

Men had een bloeb goud of een bloeb electum, dat waren de duurste metalen. Daar moet een merkteken van een handelaar, ambtenaar, vorst ofsoldaat op komen, iets wat officieel is en vertrouwen wekt. Dat merkteken moest worden vastgelegd zodat iedereen kon weten hoe het er uit zag, van Ionië tot aan Babylon. Een onbekende Ionische koopman gebruikte zijn duimnagel en zette een bepaald motief neer met zijn duim op stukjes gewicht edelmetaal, onderverdeeld in een heel talent en een half-talent. wanneer de exacte gewichten bekend, genoteerd en aangehouden worden, bestrijdt je personen die stukken van je eigen gewicht wegsnijden.
Deze duimnagel gewichten van rond 665 voor Christus is de drempel tot de officiële muntslag, welke door de koning van Lydia vervangen werd door zijn koninklijke zegel op een gewichtje te slaan, in plaats van de gebruikelijke duimnagel.
Gebruikersavatar
JePlo1987 Nederland
Nieuw lid
Nieuw lid
Berichten: 10
Lid geworden op: 04 jan 2011, 11:17

Re: Hoofdstuk 1. Egypte en Babylonië

Bericht door JePlo1987 »

Grivnagozer !

Heel erg leuk om te lezen en bedankt dat je dit op het
forum hebt gezet.

Ik ga snel door met hoofdstuk 2 ! :)

Groeten,

JePlo1987
Het heden is de totaalsom van de geschiedenis
grivnagozer Nederland
Moderator
Moderator
Berichten: 2679
Lid geworden op: 28 jul 2009, 01:47
Locatie: Rotterdam

Re: Hoofdstuk 1. Egypte en Babylonië

Bericht door grivnagozer »

Hoi Jeplo,

Leuk je alhier te ontmoeten. En nog leuker dat je de moeite hebt genomen deze sectie in te duiken en te lezen. Groetjes, Eric.
tja..
grivnagozer Nederland
Moderator
Moderator
Berichten: 2679
Lid geworden op: 28 jul 2009, 01:47
Locatie: Rotterdam

Re: Hoofdstuk 1. Egypte en Babylonië

Bericht door grivnagozer »

Ik ben blij dat ik wat er in mijn hoofd zit aan info, via Munthunter de wereld in kan brengen, zodat het gemeengoed wordt.
tja..

Terug naar “Geschiedenis en het onstaan van munten”