2 keizers ?

[Nieuwemunt]

Dit muntje is zeer aangetast maar zal deze na de reinigsbeurt nog een keer laten zien.
Het is voor de diameter van ongeveer 20mm een redelijk zwaar muntje van ongeveer 9,4 gram. Op beide zijde staat een keizer ? Afgebeeld.

IMG_1790.JPG

IMG_1789.JPG

Ps. Is zuurvrije vaseline aan te raden voordat deze munt in de munthouder gaat ?

Groeten NM

[CorioCoins]

ik zou deze reinigen met de bekende potloden maar een foto in beter licht zou waarschijnlijk wel de letters goed zichtbaar maken.
Vermoedelijk de Severische periode 193 tot 235 na chr.

[George_III]

Kijk, deze was al wat moeilijker. Ik herkende de stijl gelijk, maar daarna was hij toch wat moeilijker te plaatsen. Ik heb hem echter, inmiddels al een tijdje geleden, gevonden.

Allereerst is het, zoals je zelf ook al zegt, een redelijk zwaar muntje voor de toch bescheiden diameter van 20 mm. Dit, in combinatie met de kleur van het metaal, de ‘dikke’ stijl van de lijnen welke beide portretten vormen en het gebruik van Griekse letters, kan maar een kant op wijzen; we hebben hier te maken met een Romeins, provinciale tetradrachme, vaak geslagen te Alexandrië. Oorspronkelijk waren tetradrachmes van goed zilver gemaakt, maar het metaal in deze provinciale munten kan niet meer dan potin genoemd worden; zo ‘n 10-20 procent zilver als ik het mij goed herinner. Potin is eigenlijk hetzelfde als biljoen, maar in de (antieke) numismatische wereld wordt het vooral gebruikt voor een legering met nog minder zilver, maar met wel relatief veel lood (vandaar het gewicht). Echt duidelijke regels zijn er niet voor, en vaak word de benaming letterlijk uit de catalogus overgenomen.

Hoe dan ook, bij een oostelijke muntplaats en ‘twee keizers’ had ik eigenlijk de link al moeten leggen, maar het duurde nog even. (gisteren ochtend heb ik hem kunnen identificeren, maar ik wou even een langer stukje over het muntje schrijven, gezien de geschiedenis erachter zo interessant is). Het verhaal van deze munt begint in het midden van de derde eeuw, in de zogenaamde crisis van de derde eeuw. Ik heb het al gehad over het Gallische keizerrijk dat zich in deze periode van onrust onafhankelijk verklaard van het Romeinse Rijk. In het oosten, in onder andere de provincies Egypte en Syrië, is er een soortgelijke afscheiding. Het begint met de Palmyreense prins Odaenathus, welke een groot gebied ten opzichte van de Sassaniden veroverd, maar trouw blijft aan de Roomse kroon. Na diens dood komt zijn weduwe, Zenobia, echter in opstand, en verklaard zij het Palmyreense keizerijk, met haar als keizerin. Het ‘echte’ Rome bestaat nu dus uit maar een paar provincies in Italië en de Balkan, het kleinst dat het sinds bijna vier eeuwen was geweest. Als haar zoon, Vabalathus, oud genoeg is, bestijgt deze de troon van dit keizerrijk. Hij eist van de ‘echte’ romeinse keizer dezelfde titels als dat zijn vader, de bovengenoemde Odaenathus, had verkregen. De keizer, en ook zijn twee opvolgers, gaan echter niet op deze eis in, en Palmyra blijft onafhankelijk. Een paar kort levende keizers later komt Aurelianus echter aan de macht (Ik geloof dat we hem al in een eerder topic hebben gehad). Aurelianus was een vele malen geschiktere keizer dan zijn voorgangers, en het was hij die uiteindelijk een einde zou maken aan deze crisis.

Dit doet hij op een nogal bijzondere manier. Zodra hij aan de macht komt, verleend hij Vabalathus de desbetreffende titels, en laat hij hem als een soort medekeizer in het oosten regeren. Nu de vrede in het oosten was gesloten, kon Aurelianus zich volledig focussen op de onrust in het westen, het Gallische keizerrijk. Exact op dit punt in de geschiedenis komt dit muntje om de hoek kijken. Zoals gezegd is dit een provinciale tetradrachme, geslagen in Alexandrië, een van de belangrijkste steden in het Palmyreense rijk, en dus onder de jurisdictie van Vabalathus. Zijn buste staat immers op de voorzijde, de zijde met de epsilon (E, de vijfde letter van het Griekse alfabet) naast de buste. Dit staat voor het jaar waarin deze is geslagen; het vijfde regeringsjaar van Vabalathus; 271 tot 272. Om de andere zijde staat, Aurelianus, met rechts onderin nog L-B, staande voor het tweede regeringsjaar van Aurelianus, logischerwijs ook 271-272. Van hetzelfde type is er ook een gedateerd jaar 4/jaar 1 (270-271) geslagen, maar jouw muntje is een stukje zeldzamer. Jouw muntje is dus iets meer dan een jaar na de troonbestijging van Aurelianus geslagen, in een bijzonder onrustige periode waarin de toekomst van het Romeinse keizerrijk allesbehalve zeker was. Dit soort historische connecties zijn nou precies de reden waarom ik munten verzamel.

Met Vabalathus en zijn moeder liep het echter niet zo heel goed af. Tegen het einde van 272 heeft Aurelianus bijna het volledige westen heroverd (al zou er een jaar later een tweede Gallische keizerrijk ontspringen uit de overblijfselen), en kon hij zijn aandacht richten naar het oosten. In de tussentijd was de relatie tussen Aurelianus en Vabalathus al verslechterd, maar de vrede werd bewaard. Tot Vabalathus en zijn moeder zich uitriepen tot Augustus en Augusta, en het portret van Aurelianus van de Palmyreense munten haalden. Dit kwam Aurelianus goed uit, omdat de vrede die hij in eerste instantie sloot alleen maar tijdelijk uitstel was. Aurelianus, soldaat van afkomst, marcheerde met volle legermacht richting Palmyra, belegerde haar, en liet Vabalathus en Zenobia gevangen nemen. Zo herenigde Aurelianus het Romeinse rijk, en werd hij Restitutor Orbis; hersteller van de Wereld.

Wat er vervolgens met Vabalathus en Zenobia gebeurde is onzeker. Sommige bronnen melden zelfmoord, vergiftiging of een andere doodsoorzaak onderweg naar Rome. Veruit de meest geaccepteerde theorie is dat zij, geketend in gouden ketenen, door Aurelianus in een triomftocht werden beschaamd, maar dat hij hen vervolgens liet leven, en dat zij rustig hun leven mochten leiden in een villa aan de oevers van de Tiber.

De kwaliteit van het muntje is op zich, voor een provinciale tetradrachme, helemaal niet slecht. Natuurlijk, je hebt de groene zooi op beide zijden, maar qua details valt er, zeker op de bustes nog genoeg te zien. Mocht je hem mooi kunnen opknappen (luister daarvoor maar naar Bert, hij weet wat hij doet ), zou je hem eventueel voor een leuk prijsje kunnen verkopen (~60 euro lijkt mij reëel), mocht mijn geschiedenis-tirade je niet overtuigd hebben het muntje te houden. Mogelijk zelfs aan mij …

{Semi off-topic: Zoals ik al zei, de geschiedenis achter dit muntje is fantastisch. Helaas is Palmyra recentelijk veel in het nieuws geweest, zeker niet wegens goede redenen. De monsters die zich IS noemen hadden tot twee maal toe deze prachtige stad in het huidige Syrië bezet, en daar van allerlei dingen, van tempels gewijd aan ‘afgoden’, tot de prachtige Assyrische beelden, vernietigd. Inmiddels is het weer in handen van mensen die het niet opblazen, maar helaas, de schade is onomkeerbaar. Juist nu is het leuk om naar dit muntje te kijken, en, ondanks dat het niet eens in Palmyra is geslagen, terug te denken aan wat deze stad allemaal in de geschiedenis heeft betekend. Iets meer dan een jaar geleden, toen ik nog in de vijfde klas van de middelbare zat, moest ik een onderwerp voor mijn profielwerkstuk kiezen. Rond deze tijd gingen ook de eerste geruchten rond over de inname van deze Historische stad. Het Oost-Romeinse rijk is altijd al een van mijn (vele) interesses geweest, en ik wou in eerste instantie het Palmyreense rijk als onderwerp nemen; boeiend, actueel en duidelijk gedefinieerd. Helaas, gezien ik een Bèta-profiel deed (wel met Geschiedenis buiten mijn rooster om, natuurlijk) kon ik geen partner vinden. Alleen leek mij ook wel wat, maar dat mocht helaas niet van de docent. Toen heb ik maar iets gedaan binnen de informatica, maar de interesse voor het Palmyreense rijk is gebleven.}

Mika

[Stephan O]

(weer) een prachtig stuk geschiedenisvertelling, Mika

Een 2de profielwerkstuk voor je eigen bibliotheek kan volgens mij geen kwaad
Als je het zo schrijft als de stukken die je hier laat zien, dan lees ik het graag.

Gr, Stephan

[Nieuwemunt]

(weer) een prachtig stuk geschiedenisvertelling, Mika

Een 2de profielwerkstuk voor je eigen bibliotheek kan volgens mij geen kwaad
Als je het zo schrijft als de stukken die je hier laat zien, dan lees ik het graag.

Gr, Stephan

Ben het helemaal met je eens ! Wederom een prachtig stuk geschiedenis, bedankt

[Nieuwemunt]

Ik ben er nog niet helemaal uit wat ik met de muntjes ga doen. Mocht ik deze tzt willen verkopen, ben jij (Mika) de eerste die het van me hoort