Circulatiemunten of herdenkingsmunten

[Opa Piet]

Mijn eerste bericht op dit forum en direct een vraag. Ik heb in mijn jeugd munten verzameld, maar mijn verzameling in een ondoordacht moment verkocht. Inmiddels 20 jaar later ben ik weer voorzichtig begonnen met verzamelen.

Ik had de afgelopen jaren al een behoorlijke partij euromunten verzameld, maar die heb ik recent geruild tegen een paar mooie zilveren munten en een 1/2 cent uit 1827 in Prachtig. Voor de euromunten telde ik 2x per jaar een hoop geld neer en had mijn verzameling weer compleet. Ik begrijp dat veel mensen euro's verzamelen hartstikke leuk vinden, maar dat is gewoon niet mijn idee van verzamelen. Ik kom liever na een middag zoeken op een beurs thuis met een paar mooie zilveren Koninkrijksmunten, dan met een zak vol Europese 2 euro munten (bij wijze van).

Ik probeer mijn nieuwe verzameling af te bakenen tot circulatiemunten. Dus eigenlijk munten die ik in mijn portemonnee kan/kon vinden. Daarmee zijn coincards niet aan mij besteed. Ook de Herdenkingsmunten niet, want die heb ik nog nooit bij de bakker teruggekregen als wisselgeld. Zelfde geldt voor de Beatrix 10 en 50 guldenmunten. Vanaf hier wordt het lastig. Ik heb geen idee hoe dat bijvoorbeeld zit met de gouden 5-jes en 10-tjes en met de dukaten. Welke jaren werden gebruikt in het betalingsverkeer en welke niet? En hoe zit het met zilveren of gouden afslagen van oudere koninkrijksmunten? En welke munten zijn geslagen om cadeau te geven en zijn niet geslagen om mee te betalen?

Dus daarmee mijn vraag: is er een overzicht beschikbaar van uitgiften die beschouwd worden als munten voor betalingsverkeer en munten voor de verzamelaar? Ik begrijp dat meningen hierover verdeeld zullen zijn.

Groeten, peter

[janssenfrank]

Hallo Peter,

Allereerst welkom op dit forum. Het is nogal een moeilijke vraag die je stelt. Als je de koninkrijksmunten neemt, vanaf 1817 tot 2001, zijn ze in principe allemaal voor de circulatie aangemunt. Afwijkende afslagen (bijvoorbeeld goud in plaats van zilver, zoals je bij provinciaal wel eens ziet) zijn mij eigenlijk niet bekend, tenzij het proefslagen waren.

In de muntalmanak staat een overzicht van alle munten. Van proefslagen staat vermeld dat deze zeer zeldzaam zijn en die kom je ook maar zelden tegen. Maar omdat het wettige betaalmiddelen waren, die er net zo uitzagen als munten van andere jaren is het wel mogelijk dat ze gecirculeerd hebben. Een voorbeeld is het gouden tientje 1892. Er zijn er 61 van gemaakt en die werden toen als relatiegeschenk gebruikt. Best kans dat iemand er een heeft gekregen en die later heeft uitgegeven.

Dukaten zijn oorspronkelijk gebruikt als handelsmunt. Vooral de gouden dukaat was erg populair in Rusland en deze is daar ook veelvuldig nagemaakt. Nu hebben deze munten niet meer de status van wettig betaalmiddel. Met een gouden dukaat van bijvoorbeeld 2015 kun je eigenlijk niks.

Negotiepenningen zijn eigenlijk hetzelfde verhaal. Ze waren net zo groot als een gouden tientje en bevatten precies evenveel goud, maar waren geen wettig betaalmiddel, maar slechts een handelsmunt. Overigens zijn negotiepenningen zeer zeldzaam en dus kostbaar.

Gouden vijfjes en tientjes werden wel gewoon gebruikt om mee te betalen. Gouden vijfjes werden eigenlijk alleen onder Willem I en II gebruikt. Er was nog een poging het vijfje opnieuw in te voeren in 1912, maar de munt lag niet lekker bij het publiek. De tientjes gebruikte men wel, maareen tientje was een enorm bedrag in die tijd. Je liep niet even met een gouden tientje naar de bakker om een krentenbol te kopen. Net zo min als je dat nu met een flap van 100 euro zou doen.

[Opa Piet]

Hallo Frank,

Bedankt voor je uitvoerige antwoord.

Resteert eigenlijk alleen de vraag over de 10 en 50 guldenmunten en de 5 en 10 euromunten. Je kon/kunt hiermee betalen in de supermarkt, maar ik heb er nog nooit een als wisselgeld terug gekregen. Ik beschouw deze niet als munten voor het reguliere betalingsverkeer. Correct? Uitzondering zijn trouwens de eerste 2 Juliana 10 guldenmunten, die heb ik bij mijn moeder in haar portemonnee gezien.

Bij de laatste Schulman veiling werd een afslag in goud van de 5 cent 1818 aangeboden. Maar ik begrijp nu dat dit een uitzondering is.

Groeten, peter

[janssenfrank]

Hoewel de 5-10 euromunten (en vroeger de 10-50 gulden) wettig betaalmiddel zijn, worden ze inderdaad zelden geaccepteerd. Dat is ook met name door de onbekendheid van deze munten. Je hoeft geen verzamelaar te zijn om een 2 euromunt te kennen, maar niet-verzamelaars kennen de 5 en 10 euromunten gewoon niet. Dus accepteren ze ze ook niet.

Inderdaad zijn deze munten ook niet bedoeld om mee te betalen maar gewoon ordinair om de kas van de minister van financiën te spekken. Men neemt aan dat deze munten gewoon in de albums blijven. Met veel zilveren tientjes en 50 gulden munten is dat ook gebeurd. Als je ze nu zou verkopen maak je alleen maar verlies. Door de hoeveelheid zilver is dat verlies bij de 10-tjes beperkt, maar een 50 gulden munt zou een waarde hebben van 22 euro. dat krijg je er bij lange na niet meer voor.

Nu de 5 en 10 euro munten niet meer van zilver, maar van koper worden gemaakt, kost productie maar heel weinig. Een munt die maar iets van 50 cent kost, wordt voor het 10-voudige verkocht. Lekker winst. En voor een bu munt betaal je nog meer. En tot slot zijn ze ook nog op het idee gekomen om er een speciaal envelopje voor te maken en het te verkopen als eerste dag uitgifte. Kassa!

Maar... horen ze in je verzameling? Tja, dat moet iedereen zelf uitmaken. Ik heb ze wel, maar echt dol ben ik er niet op. Ik heb ze omdat ik alle munten van een bepaalde vorst wil hebben. Bij Beatrix was dat nog mooi met al dat zilver. Zilver houdt toch zijn waarde, maar nu met die koperen 'munten' van Willem Alexander verzamel ik eigenlijk alleen nog maar omdat ik de serie compleet wil houden. Het is een heel grijs gebied.

Met de gouden afslag 5 cent 1818 was ik niet bekend. Ik vermoed dat deze munt ook als relatiegeschenk is gebruikt. Misschien nog een overblijfsel van de provinciale tijd. De gewone zilveren stuivers van 1818 hebben een oplage van 2500 stuks en zijn dus behoorlijk schaars.