Onbekende variant Friese leeuwendaalder op Friese voet

[Jan W]

Onlangs via een Poolse handelaar aangeschaft die de munt op Ebay had staan (als een "Silber Thaler Niederlande 1648" ...): een Friese leeuwendaalder, geslagen in 1604 op de Friese muntvoet.

In Friesland sloegen ze de leeuwendaalders op Friese muntvoet én op Generaliteitsmuntvoet altijd met op de achterkant het bekende omschrift CONFIDENS*DNO*NON*MOVETUR.

Maar Friesen staan bekend om hun portie (gezonde) eigenwijsheid en sloegen tussen 1603 en 1605 leeuwendaalders met als omschrift NISI*DOMINVS*NOBISCVM (op de voorzijde MONE*NOVA*ORDI*FRISIAE) (CNM 2.16.37). Het zelfde omschrift als bijvoorbeeld ook op de Florijn uit 1601 (eerder topic) staat.
Volgens de CNM werden echter in 1606 ook leeuwendaalders geslagen met een iets uitgebreidere variant: NISI*DOMINVS*NOBISCVM*FRVST (en dan wel weer met een wat afwijkende voorzijde: MO*NO*ORD-IN*FRISIAE) (CNM 2.16.38).

Deze leeuwendaalder lijkt echter wel een hybride variant toe. De voorzijde is gelijk aan CNM 2.16.37 en de achterzijde aan CNM 2.16.38. Navraag bij een specialist op het gebied van Fries provinciaal leerde dat hij deze munt nog niet eerder had gezien. Een bijzonder exemplaar dus. Opvallend dat dan weer een handelaar in Polen zo'n munt bezit.

[spatbord]

Leuke aanwinst! Valt me wel op dat er van de Leeuwendaalders erg veel varianten zijn. En dan is het altijd leuk als je een niet-gedocumenteerde variant weet te vinden!

[Jan W]

Ik ben niet zo'n kenner van provinciaal maar wel druk lerende. Ben blij dat er een CNM bestaat. Maar het valt me wel op, ook uit contacten met andere verzamelaars/handelaren, dat er van provinciale munten zeer veel varianten zijn en dat er telkens weer nieuwe, tot dan toe onbekende, jaartallen en variaties opduiken.
Het is inderdaad opvallend hoeveel afwijkingen er alleen al zijn op het gebied van de Friese muntslag.

Ook bijzonder is dat je dus rustig R t/m RRRR munten kunt kopen voor soms relatief lage bedragen. Blijkbaar zijn er niet veel verzamelaars die provinciaal op jaartal en/of varianten sparen.

[Stephan O]

Erg mooie aanwinst Jan!

Ook bijzonder is dat je dus rustig R t/m RRRR munten kunt kopen voor soms relatief lage bedragen. Blijkbaar zijn er niet veel verzamelaars die provinciaal op jaartal en/of varianten sparen.

Of mensen die niet weten dat ze RRRR zijn... als ik jou zo begrijp wist de verkoper van deze munt ook niet dat het een onbekende variant is.

Gr, Stephan

[Jan W]

Of mensen die niet weten dat ze RRRR zijn... als ik jou zo begrijp wist de verkoper van deze munt ook niet dat het een onbekende variant is.
Gr, Stephan

De verkoper bood de munt aan als Silber Thaler Niederlande 1648. Die wist dus niet veel van de achtergrond.

Maar wat ik eigenlijk bedoelde was dat je ook op veilingen (bijvoorbeeld bij MPO) provinciale munten die R tot RRRR gekwalificeerd zijn soms voor relatief lage bedragen ziet weggaan. Het gaat dan vaak om varianten of tot dan toe onbekende jaartallen van leeuwendaalders, dukaten en rijksdaalders. Bij Koninkrijk munten zie je juist weer dat zelfs munten die S (schaars) zijn al tegen relatief hoge bedragen weggaan.
Het lijkt erop dat er minder verzamelaars zijn van provinciale munten of dat deze niet echt verzamelen op jaartal en/of kleine variaties.

[C.vanderLey]

Leuke variant Jan.
Het mooie van het verzamelen van provinciale munten is dat met name de muntslag van voor 1700 vele variaties kent en dat er nog altijd ongepubliceerde stukken blijven opduiken.
Je moet je kunnen voorstellen dat met name in die voorliggende periodes de muntslag er anders aan toe ging dan bij koninkrijks munten.
Het slaan ging er niet altijd even precies aan toe en verschillende stempels van verscheidene jaren werden gewoon door elkaar gebruikt, daarbij komt ook nog eens dat het personeel niet altijd even kundig genoeg was.
Dat afwijkingen bij koninkrijksmunten voor hogere bedragen weggaan op een veiling dan bij provinciale munten heeft aan de ene kant te maken dat er inderdaad meer verzamelaars zijn van koninkrijksmunten maar de toch wel grootste oorzaak ligt hem in het feit dat dergelijke afwijkingen bij koninkrijks munten veel minder vaak voorkomen.
Mede door het veelal kundiger personeel en gebruik makend van moderner technieken werden deze fouten meer en meer uitgesloten.
De variant die jij in je bezit hebt is er één die nog niet beschreven staat dus zou je hem als RRRR neer kunnen zetten, toch gebeurde het regelmatig dat dergelijke "fouten" wel of niet bewust werden gemaakt en dat is bij veel provinciaal verzamelaars een bekend gegeven.
Dit wetende, met het gegeven dat ik hierboven al aanhaalde, bepalen samen de prijs die ervoor betaald zal worden.

[spatbord]

Voor het verschil in prijs tussen 'zeldzame' koninkrijksmunten en provinciaal speelt natuurlijk mee dat vanwege het geringe aantal type koninkrijksmunten dat je veel sneller een verzameling redelijk compleet hebt (zelfs als je op jaargang verzamelt). Wanneer je nog maar een klein aantal munten mist ben je veel eerder geneigd om flink te betalen om een verzameling compleet te krijgen. Bij provinciaal is het aantal types al groot, en als je dan ook nog een alle varianten of zelfs jaartallen gaat verzamelen dan ben je je leven lang zoet. Er is dan meestal nog zoveel dat ontbreekt, dat de noodzaak om flink te gaan betalen voor het compleet krijgen van een verzameling veel minder een rol speelt.

[Jan W]

Mooi om de reacties te lezen van C.vanderLey en Spatbord. Beiden werpen een mooi licht op een verschijnsel als zeldzaamheid van een munt. Dank daarvoor.

[Jan W]

Vandaag zag ik deze leeuwendaalder Friesland 1604 op Ebay verkocht worden van het type 2.16.37. Deze is bijna gelijk aan mijn afwijkende exemplaar behalve dat op deze nog het woord FRVS achter NOBISCVM staat.
Wel opvallend dat het net lijkt of de tekst op de achterkant deels een beetje bewerkt is (vanwege gemaakte foutjes door de stempelsnijder?) of dat het een lichte dubbelslag is?

[JO3023]

Mooi exemplaar Jan W Van wat ik van leeuwendaalders heb begrepen is dat ze met name geslagen waren om goederen in het buitenland gekocht te betalen, de externe handel dus. Deze munten zouden dus nauwelijks in Nederland gecirculeerd hebben. En het zal inderdaad niet de laatste te ontdekken variant zijn gezien de wijze waarop ze in die tijd de munten sloegen.

Met vriendelijke groet,
Tristán

[Marc B]

Blijkbaar zijn er in dat jaar heel wat stempels versleten.
Hier nog een andere variant uit mijn verzameling met weer een ander omschrift op de voorzijde:
MONE*NO*ORDI*FRISIAE

[Marc B]

Aanvankelijk stond er in plaats van FRISIAE "FISIAE".
De stempelsnijder heeft zijn fout hersteld door er een kleine "R" tussen te frommelen.

[Marc B]

Ik zie trouwens nu net pas bij de uitvergroting dat hij ook een kleinere "F" op de grote "F" heeft geplaatst...dat was me nog niet eerder opgevallen...

[Jan W]

Dit is inderdaad slim hersteld door de stempelsnijder. Je ziet dit soort herstel werkzaamheden wel vaker op provinciale munten. Trouwens nog kwalitatief een mooi exemplaar! Zo vaak zie je Friese leeuwendaalders niet zo mooi.

[LUC]

Dit is wel tof om dit eens uit vergroot te tonen, en dat die ook de letter "F" opnieuw er in geplaatst heeft ? Misschien was die letter stuk,
en heet die stempelsnijder dan maar direct geprobeerd alle foutjes recht te willen zetten.
Bedankt om dit te delen.
Groeten Luc.

[Stephan O]

Mooie munt en een interressant detail.

Ik denk dat de 'F' kleiner is uitgevoerd om wat meer ruimte voor de 'R' te maken.

Gr, Stephan

[Jan W]

Hierbij de foto's opnieuw. Uit de oorspronkelijke post waren ze verdwenen.

Leeuwendaalder Friesland 1604 NISI DOMINI NOBISCVM FRVS.JPG

Leeuwendaalder Friesland 1604 (2).JPG

[sjors-sjors]

Leuk dat je deze opnieuw deelt! Blijft fascinerend al die afwijkingen bij de provinciale muntslag.