Overijsselse Nobel

Plaats hier alle informatie, weetjes, nieuwtjes, vragen, etc. over de provinciale en stedelijke muntslag. Duiten, stuiverstukken, rijders, schellingen, Stad Utrecht, Daventria, Overijssel, etc. En de Bataafse Republiek (1795-1801). Ook munten uit de zuidelijke Nederlanden kunnen hier geplaatst worden

Moderator: Robin

spatbord
Donateur
Donateur
Berichten: 1605
Lid geworden op: 25 jul 2011, 13:51

Overijsselse Nobel

Bericht door spatbord »

Een van mijn recente nieuwe aanwinsten is een Overijsselse nobel uit 1583 (MPO omschreef het als een rozenobel, maar aangezien de roos op het schip ontbreekt is het geen rozenobel maar slechts een nobel :)). De munt heeft de eeuwen niet geheel ongeschonden overleeft, er zit namelijk een scheurtje in het muntplaatje.

De tekst op de voorkant is MONE NOV AVREA ORDIN TRANSISSVLANIA, of in goed Nederlands 'Nieuwe gouden munt van de staten van Overijssel', en op de achterkant NISI TV DOMINE NOS SERVAVERIS FRVSTRA, wat zoveel betekent als 'Indien Gij, o Heer, ons niet behoudt, is het al vergeefs.

Deze munt is op de Vlaamse muntvoet geslagen, wat betekent dat het gewicht lager is dan de normale nobels. Ik heb nergens kunnen vinden wat deze specifieke munt zou moeten wegen, maar de nieuwe Vlaamse nobels in de 15e eeuw zaten op 6.73 gram (normale nobels zitten op 7.65 gram). Deze zit op 6.66 gram, en is dus mooi op gewicht.

De Nederlandse nobels zijn imitaties van de Engelse nobels, welke sinds het midden van de 14e eeuw in redelijke getalen geslagen zijn. Dat waren de eerste gouden munten die in Engeland op redelijke schaal geslagen werden. De eerste nobels zaten op 9 gram, maar in de loop der jaren is dat gewicht een paar keer naar beneden bijgesteld.
Deze Engelse nobels werden tot ongeveer 1460-1470 geslagen, maar sinds 1430 in steeds lagere aantallen doordat ze op het vasteland meer waard waren dan in Engeland. Daarom werd in 1464 de waarde verhoogd van 80 naar 100 pence. Tegelijkertijd werd er een nieuwe nobel, de rozenobel geintroduceerd. Deze heeft het echter niet lang volgehouden, want deze is na 1470 niet meer aangemunt.
Vanwege zijn hoge en stabiele goudgehalte werden deze munten snel een referentiemunt in de Engels-Nederlandse handel. Deze nobels mochten echter regelmatig niet uitgevoerd worden (omdat er teveel uitgevoerd werden door het verschil in waarde in Europa en in Engeland?), waardoor er talrijke imitaties in de Nederlanden verschenen.

Ik heb nog niet veel info gevonden over de nobels in de Nederlanden, maar wanneer ik meer interessante dingen zie zal ik het aanvullen. En wie meer info heeft mag het natuurlijk ook posten!

Afbeelding
Afbeelding
Jan W Nederland
Donateur
Donateur
Berichten: 3822
Lid geworden op: 29 dec 2011, 00:05

Re: Overijsselse Nobel

Bericht door Jan W »

Mooie munt hoor. Dat scheurtje is er wellicht al ingekomen bij het slaan van de munt? Wel apart dat ze in 1583 nog munten sloegen van zo'n 15de eeuws (laat-middeleeuws) model.
spatbord
Donateur
Donateur
Berichten: 1605
Lid geworden op: 25 jul 2011, 13:51

Re: Overijsselse Nobel

Bericht door spatbord »

Dat is natuurlijk ook mogelijk. Ik heb echter de indruk dat de munt daar waar het scheurtje zit ooit wat verbogen is geweest, en ging er daarom vanuit dat dat de oorzaak was van het scheurtje...

Inderdaad wel apart dat men nog zo lang is doorgegaan met het aanmunten van nobels. Dat geeft wel aan dat deze munten zeer breed geaccepteerd werden en veel in de handel gebruikt werden. Deze munt is zo'n 240 jaar na de eerste Engelse nobel geslagen! Een beetje vergelijkbaar met de dukaten...
Gebruikersavatar
matthijs11 Nederland
Donateur
Donateur
Berichten: 120
Lid geworden op: 21 feb 2012, 21:44

Re: Overijsselse Nobel

Bericht door matthijs11 »

Een mooi voorbeeld van een munttype wat in veel variëteiten is geslagen. Ik had de nobels in de catalogus al redelijk goed bekeken, maar met verzamelen van gouden munten gaat het budget mij te snel.... Op jou foto komt hij trouwens een heel stuk mooier uit als in de MPO-catalogus :klap:
spatbord
Donateur
Donateur
Berichten: 1605
Lid geworden op: 25 jul 2011, 13:51

Re: Overijsselse Nobel

Bericht door spatbord »

Bedankt! Ik ben voor het eerst eens wat gaan experimenteren met het fotograferen van munten (voorheen legde ik ze onder de scanner). Dat gaat met de (niet-proof) gouden munten prima, maar vooral de glimmende zilveren munten komen er toch vaak minder mooi uit. Daar is denk ik een ander soort belichting voor vereist...

Ik denk niet dat ik alle varianten hiervan zal gaan verzamelen, dan gaat het budget inderdaad wel heel erg snel. Maar ik vind het wel leuk om in ieder geval een munt van het type te hebben. En het is jammer dat er een scheurtje in zit, maar dat scheelt wel een hele hoop in de prijs...
spatbord
Donateur
Donateur
Berichten: 1605
Lid geworden op: 25 jul 2011, 13:51

Re: Overijsselse Nobel

Bericht door spatbord »

Recentelijk aan de verzameling kunnen toevoegen: nog een nobel op Vlaamse muntvoet, maar dit keer uitgegeven door Kampen. Ook deze is met 6.68 gram mooi op gewicht. Het lijkt alsof er een stukje ontbreekt, maar gezien het gewicht zou ik zeggen dat het misschien een strookeinde is.
Op de voorzijde staat MONeta AVRea CIVItatus CAMPEN VALOris FLANdriae, of in goed Nederlands: nieuwe gouden munt van de stad Kampen naar de waarde van de Vlaamse.
Op de keerzijde: NISI DOMINVS SERVAVERIT CIVITATVM FRVSTRA, in goed Nederlands: Zoo de Heer de stad niet bewaart, is alles tevergeefs.

Rond 1583 zijn veel nobels uitgegeven (zoals de Overijsselse hierboven), vooral omdat er voor de munt meer winst op te behalen viel dan de eenheidsmunten van de Pacificatie van Gent. Dit heeft echter niet al te lang geduurd, en de muntslag van deze inferieure munten werd daarna stilgelegd. Na de dood van Philips II brachten de aartshertogen Albert en Isabellain 1599 een reorganisatie van de munt tot stand, welke gepaard ging met een verlaging van de muntvoet. De munten die vervolgens in de zuidelijke Nederlanden geslagen werden drongen al snel door in de noordelijke Nederlanden en namen de plaats in van de zwaardere Noord-Nederlandse stukken. Om toch nog wat te doen te hebben, behalve het slaan van handelsmunten, gingen de Nederlandse munthuizen weer over op gouden munten die voor een gunstiger koers in omloop gebracht konden worden. Om dit niet al te veel op te laten vallen werden de nieuwe munten niet meer van een jaartal voorzien. Deze Kampense nobel is dan ook uit deze periode, en heeft geen jaartal.
2_30_8-zjfront.JPG
2_30_8-zjback.JPG
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.
Jan W Nederland
Donateur
Donateur
Berichten: 3822
Lid geworden op: 29 dec 2011, 00:05

Re: Overijsselse Nobel

Bericht door Jan W »

Mooie aanwinst weer. Zo zie je maar weer dat de muntslag eigenlijk altijd al politiek is geweest. Ten tijde van de Romeinen, in de 16de eeuw en ook nu weer met de Euro.. :knipoog:

Ook een mooie foto trouwens! :thumb up:

Terug naar “Provinciale en stedelijke muntslag en Bataafse Republiek”